نه کاشت و پرورش خرما کاری جدید است و نه بسته بندی آن، سال هاست که مردم خطه جنوب به این کار مشغولاند، خب پس لابد می پرسید چرا ما در کارستان به سراغ این شغل رفتهایم. دلیل ما این است که در جنوب ایران جوانی زندگی می کند که به پرورش نخل و برداشت خرما مشغول است اما با فکری بکر، از نخلها به جای خرما، پول برداشت می کند. او در کنار نخلستانش، کاربسته بندی و ارسال خرما به اقصی نقاط کشور را نیز به عهده دارد و برای سی نفر در در حوزهی بسته بندی خرما، کار آفرینی کرده است.
پشتوانه ی خانوادگی
امید استوار متولد سال هفتاد است ، بزرگ شدن در کنار خانواده ای که همگی کشاورز بودند او را با دنیای نخل و خرما آشنا کرد:« از وقتی که به یاد دارم همیشه با پدرم به نخلستان میرفتم و به همین دلیل با تمام مراحل کار آشنا بودم، علاقه به نخلستان و کشاورزی همیشه همراهم بود و تحصیل در رشتهی شیمی هم از علاقه من کم نکرد. به محض اینکه لیسانسم را گرفتم، به پشتوانهی پدرم به طور رسمی وارد کار شدم. در نخلستان ما تقریبا هزار نخل وجود دارد که همه ثمر میدهند، اما من به همین بسنده نکردم و با کشت دوباره نهال های نخل کوچک در زمینی که پدرم در اختیارم قرار داده بود برای آیندهام هم سرمایه گذاری کردم.
ثمره این درخت ها، تا پنج یا شش سال شاید بیشتر از دو خوشه خرما نباشد اما از سال ششم به بعد محصولشان به سرعت نور رشد می کند، برای همین همیشه به تمام کسانی که می خواهند وارد این کار شوند توصیه می کنم حتما در کنار کارشان، نخل هم بکارند و برای آینده برنامه ریزی کنند.
من برای زمینی که داشتم تعدادی نهال با قیمت بیست هزار تومان خریده و کاشتم، آبیاری زیاد و کوددهی درست در زمان مناسب باعث شده که حالا آنها به ثمر نشسته اند. شاید ثمرها بیشتر از یک یا دو عدد در هر نخل نباشد و چند سال طول بکشد به ثمر یک تنی برسد اما این ها آیندهی من هستند و در آینده برداشتی به مراتب بیشتر خواهم داشت.»
راز و رمز
برای رسیدن به محصول بیشتر در پرورش خرما راز و رمزهای وجود دارد که حتما باید با آنها آشنا شوید:« در کاشت نخل و برداشت خرما شرایط متفاوتی دخیل هستند. میزان آبیاری ، کود دهی به موقع، هرس کردن شاخ و برگ ها و…همه و همه در برداشت نهایی از نخل ها دخیل هستند، کود دهی نخل ها تقریبا یک بار در سال آن هم قبل از آبیاری انجام می گیرد.
آبیاری نخل ها ، قدیم ترها بیشتر از چهار بار در سال بود، اما الان همه ی کشاورزان تقریبا دو بار در سال این کار را انجام می دهند، دلیل بالا بودن ثمر نخلستان ما یک بار آبیاری بیشتر از بقیه است! همین یک بار بیشتر که اغلب به صورت پمپکشی انجامش می دهیم، تاثیر بسزایی در بالا رفتن ثمر نخل ها دارد و می شود گفت که رمز اصلی موفقیت من در همین یک مرحله آبیاری است. من نهال های تازه کاشته شده ام را هم سه بار در سال آبیاری میکنم.»
از فروردین، کارمان را شروع می کنیم
در اوایل فروردین بالای نخل های بلند و چند متری میرویم وخوشه ها و ثمرها را روی شاخ و برگهای محکم جابه جا می کنیم، طوری که توانایی تحمل وزن خرماها را داشته باشند و خوشهها با رشد خرماها سنگین نشوند و پایین نیفتند.
خرما را می توان در سه مرحله برداشت کرد که هر کدام از محصولهایی که در این سه مرحله برداشت میشوند، مشتری و قیمت خاصی خودشان را دارند. بعضی خرماها، زمانی که «خارک »هستند، برداشت می شود، بعضی ها را باید وقتی رطب می شوند چید و آخرین مرحله می رسد به خرما. دو مورد قبلی حتما باید برای نگهداری به سردخانه منتقل شوند در غیر این صورت خراب می شوند، اما در مورد خرما داستان طور دیگری است و ماندگاری خرما بالاست. هر نخل بین ده تا صد کیلو ثمر می دهد.»
سود بالا و درآمدی عالی
اغلب خرماها به صورت درختی به فروش میرسد. یعنی شرکتهای فعال در این زمینه، خرما ها را به قیمت هزار و سیصد تومن از صاحب نخلستان میخرند و بقیه هزینه ها از جمله هزینه جمع آوری، پول کارگران، انتقال و…همه به عهدهی خود خریدار است. مثلا وقتی هزار نخل در یک نخلستان باشد و هر نخل میانگین هفتاد کیلو ثمر نهایی بدهد، سود خالص صاحب زمین ، با احتساب کیلویی هزار تومان، میشود پنجاه میلیون. این حساب و کتاب با در نظر گرفتن پایین ترین قیمت و بدترین شرایط ممکن است. اغلب درآمد صاحب نخلستان بیشتر از این حرفهاست.
نکتهی قابل توجه این است که نخلستان همانند مزارع بقیهی محصولات کشاورزی نیست که به مراقبت دائمی احتیاج داشته باشد، در ماه یک ساعت زمان گذاشتن و سری به نخلستان زدن کار سختی نیست. سختیای که ممکن است از داشتن نخلستان به شما برسد، حدودا پنج بار در سال است که دو مرحله از آن، مربوط به آب دهی ، یکبار کوددهی و دوبار هرس کردن نخل هاست .در این پنج بار ، روزها و ساعت های زیادی باید زمان گذاشت تا نتیجهی نهایی خوبی عاید صاحب نخلستان شود.
امید استوار در کنار پرورش خرما به کار بسته بندی خرما نیز مشغول است.
صد میلیون سود در پنج ماه
امید استوار در کنار کار پرورش، کارگاهی در یکی از قسمتهای نخلستان راه اندازی کرده و با استخدام سی نفر، در کنار کارآفرینی برای همشهری هایش، به سود بالایی هم رسیده است.
اگر می خواهید وارد چنین کار پولسازی شده و در کنارش برای دیگران هم کارآفرینی کنید بهتر است نکاتی که امید مطرح می کند را مد نظر قرار بدهید.
داستان بسته بندی خرما از چه قرار است و چند سال است که در این حوزه فعالیت می کنید؟
قبلا پدرم این کار را انجام می دادند اما نه با وسعت فعلی، سه سال پیش تصمیم گرفتم این کار را به صورت جدیتر دنبال کنم، شرکتی ثبت کردم و باحدود سی کارمند که اغلب خانم هستند، فعالیتمان را شروع کردیم. در حال حاضر دنبال این هستیم که با گرفتن مجوز، وارد حیطهی صادرات هم بشویم.
شیوه کار در زمینه بسته بندی چطوراست؟
بسته های ما به صورت یک و نیم کیلویی، دو و دو کیلو و نیم است.
برای بسته بندی، خرماهای رسیده را روی درخت ها خریداری می کنیم و توسط کارگرانمان آنها را می چینیم و به کارگاه منتقل می کنیم.
کار برداشت و چیدن خرما اغلب از اواخر مرداد شروع میشود و تا اوایل مهرماه طول می کشد و در این مدت انبار خرما کاملا پر میشود. خرما در مقابل گرما ماندگاری بالایی دارد و به راحتی خراب نمی شود و بنابراین ما می توانیم با خیال آسوده در زمان جمع آوری محصولات نخلستان ها، خرما خریداری کرده و سپس بسته بندی کنیم.
بعد ازمرحلهی برداشت و انبار کردن، به مرحلهی مهم کار می رسیم یعنی بسته بندی، که در این مرحله، کارگران با دقت بسیار زیاد خرماها را داخل جعبهها چیده وبستهبندی کنند که هر کارگر در هر روز حدود شصت تا هشتاد بستهی دوکیلویی بسته بندی می کند.
به این ترتیب خروجی نهایی کارگاه تقریبا درطول هر روز، به چهار الی چهار و نیم تن می رسد، این بسته بندی تا پنج ماه ادامه دارد و اواخر دی ماه خرماها شده تمام و کارگاه برای مدتی تعطیل میشود.»
مراحل بسته بندی برای شما چقدر هزینه در بر دارد؟
هزینه های کارتن، نایلکس خرما، هزینه کارگران داخل کارگاه و کارگران خرماچین تقریبا هفتصد تومان در هر بسته است، این هزینه را باهزار و سیصد تومان در هر کیلو خرمایی که از صاحب نخل خریداری می کنیم جمع می بندیم. با این حساب و کتاب تقریبا هر جعبه خرما حدود دو هزار تومان برای ما تمام میشود. ما هر کیلو خرمای بسته بندی شده را دو هزار و دویست تا دو هزار و چهارصد تومان با توجه به تقاضای بازار میفروشیم.
این دویست تومان در هر بسته در پایان روز تقریبا دو میلیون می شود. ولی از آنجا که هر کاری بالا پایین دارد و عرضه و تقاضا هیچ وقت یکسان نیست و رکود بازار گاها گریبانگیر ما می شود ، می توانم بگویم در پایان بسته بندی کل خرماها، بالغ بر صد میلیون تومان سود خالصی میباشد که در این کار برای ما میماند.
به نظر شما کار کردن در نخلستان بهتر است یا وارد شدن به کار بسته بندی؟
در کار نخلستان زمانی می توانید گامی رو به جلو بردارید که حتما صاحب زمینی باشید که با آب و هوای مخصوص کاشت خرما همخوانی داشته باشد. در گام بعدی می توانید با هزینهای ده میلیونی، پانصد نهال خرما خریداری کرده و فقط با چند سال صبر به ثمر برسانید. اگر شما نخلستانهای با درختهای ده، بیست ساله داشته باشید، با کمی زحمت و صرف هزینه برای کوددهی به درختان، میتوانید هر کیلو خرما را هزار و دویست تا سیصد تومان بفروشید. حالا خودتان حساب کنید اگر هر نخل میانگین پنجاه کیلو ثمر نهایی بدهد، میتوانید از یک نخلستان هزار نخلی، پنجاه میلیون سود خالص به جیب بزنید.
اما اگر خواهان کارآفرینی و دنبال بازگشت سرمایه با سود بالا در کمترین زمان ممکن هستید توصیهی من ورود به بازار کار بستهبندی خرماست. در کار بسته بندی باید صد الی صد و پنجاه میلیون تومان سرمایه داشته باشید. سه ماه اول که زمان خریداری و چیدن محصولات از نخل هاست هیچ پولی به شما باز نمیگردد. اما بعد از اتمام برداشت، در مرحله بسته بندی و عرضه ،سود شما بسیار بالا و قابل توجه خواهد بود.
منبع