پولدارشو(http://pooldarsho.ir)
جمهوری تاجیکستان که در پارهای از دوران پیش از اسلام جزئی از امپراتوری ایران بود، در آسیای میانه واقع شده و کشوری کوهستانی و پرباران محسوب میشود. این کشور بعد از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ استقلال یافت. در حال حاضر روابط ایران و تاجیکستان معمولی و خوب ارزیابی میشود.چندی پیش توافقنامهای بین سه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان بهعنوان کشورهای فارسی زبان منطقه به امضا رسید که سطح روابط آنها را بهطور قابلتوجهی افزایش میدهد. زبان رسمی آن فارسی تاجیکی است اما زبان روسی نیز در این کشور بسیار پرکاربرد است.
اقتصاد تاجیکستان: پس از استقلال تاجیکستان، اوضاع اقتصادی این کشور به دلیل قطع شدن سوبسیدهای بودجهای، بسیار وخیم شد. اقتصاد تاجیکستان به شدت طی ۶ سال جنگ داخلی (۱۹۹۷- ۱۹۹۲) و از دست دادن یارانههای مسکو و بازارهای تولیدات خود ضعیف شد. اکنون کشور تاجیکستان در میان ۱۵ جمهوری سابق شوروی کمترین درآمد سرانه را دارد. تاجیکستان حدود ۹۰ درصد از نیازهای انرژی خود را با واردات تامین میکند.
اما این کشور دارای ذخایر نفت و گاز فراوان است به طوری که میزان منابع گازی تاجیکستان از کشورهای صادرکننده گاز مانند الجزایر، مصر و ازبکستان بیشتر است. منابع عمده درآمد در تاجیکستان تولید آلومینیوم، پرورش پنبه و ارسال وجه از کارگران مهاجر تاجیک (که اکثرا در روسیه مشغول کار هستند) است. رودهای تاجیکستان مانند وخش و پانج پتانسیل بسیاری در تولید برق دارد و دولت این کشور بر جذب سرمایه برای پروژهها، هم برای استفاده داخلی و صادرات برق، تمرکز کرده است.
با ذخایر اندک نفت و گاز طبیعی، منبع مهم دیگر برای انرژی جدای از نیروی برقابی، زغالسنگ است. منابع دیگر معدنی این کشور شامل طلا، نقره، اورانیوم و تنگستن میشوند. پنبه مهمترین محصول کشاورزی در تاجیکستان است. غلات ( که بخش عمدهای از آن را گندم تشکیل میدهد)، سیبزمینی، سبزیجات (به خصوص پیاز و گوجهفرنگی)، میوهها و برنج نیز از محصولات دیگر این کشور محسوب میشوند. با وجود صنعت فعلی کشاورزی نیاز مبرمی برای گسترش آن احساس میشود. با این وجود، تاجیکستان بیش از نیمی از نیازهای غذایی خود را وارد میکند که قیمتها را به دلیل هزینههای حمل و نقل بالا افزایش میدهد. حوزه دیگر و دارای پتانسیل بالا برای مخاطرات جدید در فضای کسبوکار تاجیکستان شامل صنعت توریسم، مالیه (تنها درصد کوچکی از سرمایه در حال حاضر از طریق سیستم بانکی جابهجا میشود) و هر نوع صنعتی که به یک نیروی کار ارزان، اما تحصیلکرده نیاز دارد، میشود.
فرهنگ: در فرهنگ مردم تاجیکستان میهماننوازی، تواضع و احترام برای تعاملات موفق در فرهنگ بسیار ضروری است. افراد مسن از جایگاه ویژهای برخوردارند و چانهزنی در فضای کسبوکار پذیرفته شده است. محیط کسبوکار در تاجیکستان یکی از چالشبرانگیزترین محیطهای کسبوکار در آسیای مرکز است. موقعیت اقتصادی فعلی آن شکننده باقی مانده است که بخش عمدهای از علت آن به دلیل زیرساختهای ضعیف، بار بدهیهای خارجی و نگرانیهای مداوم امنیتی است.
تقسیم جنسیتی نیروی کار: در قانون کشور تاجیکستان برای زن و مرد حقوق یکسانی قائل شده است. هیچ تبعیض رسمی در اشتغال زنانی که در دولت، نهادهای آموزشی و بنگاهها مشغول به کار هستند وجود ندارد. گرچه تنها ۲۷ درصد زنان کارمند تاجیک رهبر سازمان یا رئیس یک شرکت هستند. به طور کلی زنان حدود دو سوم حقوق مردان را برای انجام کار یکسان دریافت میکنند. در مناطق روستایی، بسیاری از مردان به همسرانشان اجازه تحصیل یا کار خارج از خانه را نمیدهند. صحنه سیاسی این کشور نیز غالبا منحصر به مردان است.
سازمانهای غیردولتی و دیگر شرکتها: این کشور عضو سازمانهای بینالمللی مانند کشورهای مشترکالمنافع، مجمع اقتصادی اورآسیا، سازمان همکاریهای شانگهای و سازمان معاهده امنیت مشارکتی است. همه کارگران دولتی وابسته به کنفدراسیون اتحادیههای کارگری هستند که دسترسی به وجوه بازنشستگی، مزایای خدمات درمانی، مسکن و دیگر خدمات اجتماعی را کنترل میکند. بسیاری از نهادهای چندجانبه با کاهش تعرفهها و ارائه وام و مشاوره برای توسعه و ترویج کسبوکار در این کشور میکوشند. برخی از مهمترین سازمانهای فعال در توسعه کسبوکارهای جدید، عبارتند از: انجمن خجند و انجمن دلافروز برای حمایت از زنان شاغل، انجمن ملی کسبوکارهای کوچک و متوسط در تاجیکستان و مرکز تاجیک برای کارآفرینی و مدیریت.
رفاه اجتماعی و برنامههایی برای تغییر: فقر در تاجیکستان با کمکهای بشردوستانه و پروژههای کوچک جمعآوری درآمد مورد هدف قرار گرفته است. با تامین مالی از بانک جهانی، مردم این کشور در حال اجرای برنامههایی هستند که فرصتهای شغلی ایجاد میکنند. برخی سازمانها در امور فرهنگی و رفاه فعال هستند و سایر سازمانها زنان شاغل، معلم و دیگر افراد حرفهای را ارائه میدهند و اکثرا بودجه محدودی دارند و در همکاریهای خارجی مستقل هستند.
طبقهبندی اجتماعی: بیشتر اختلاف طبقانی در تاجیکستان مربوط به توزیع ثروت میشود. شهرنشینان بالاترین موقعیت اجتماعی را در این کشور دارند بخصوص آنهایی که در سازمانهای دولتی و بینالمللی کار میکنند.
مشاغل بر حسب تحصیلات و تخصص به افراد اختصاص داده میشود یا اینکه به طور منطقهای تعیین میشود. اکثر فشارهای مبرم اقتصادی در این کشور معضل بیکاری به خصوص در میان قشر جوان جامعه است.تقریبا سه چهارم فارغالتحصیلان در دبیرستان تمایلی به ادامه تحصیل در مدارج بالاتر ندارند و نمیتوانند شغلی پیدا کنند. دستمزدها بسیار پایین است، به طوری که حتی افراد حرفهای برای امرار معاش خود و خانواده مجبورند مشاغلی با مهارت پایین اتخاذ کنند.
منبع
آناهیتا جمشیدنژاد در دنیای اقتصاد