میترا شکری
شغل تعدادی از مردمانی که در جنوب و شمال کشور زندگی میکنند ماهیگیری است، اما بسیاری از آنها با مشکل یافتن مشتری روبرو هستند .
در این شرایط، اینکه یک نفر با یک فکر بکر بتواند برای خودش در سراسر ایران مشتری جور کند و ماهی صید روز را به شهرهای مختلف بفرستد کاری است کارستان. بهنام حسین پور و همسرش، هشت ماه قبل در حالیکه زندگی خوبی داشتند و وضع مالیشان هم بد نبود، به فکر گسترش کارشان افتادند و در کنار خودشان چندین نفر را هم سرکار فرستادند و ایجاد شغل کردند.
با بهنام حسینپور درباره کاری که انجام میدهد و اینکه با چه ترفندی توانسته مشتری جذب کند گفت و گو کردیم. او هر روز قلابش را به آب می اندازد و طلاهایی صید میکند که تنها در جنوب کشور یافت میشود و بس!
چطور شد که به سمت ماهیگیری و ماهی فروشی رفتید؟
شغل آبا و اجدادی من و بیشتر اطرافیانم در بندرعباس، ماهیگیری است. من هم به همین دلیل، ماهیگیری را به صورت حرفه ای بلد هستم، اما سالهاست که کارمند هستم و به صورت شیفتی کار میکنم ،با وجود آنکه این کار شغل خانوادگی ماست اما من هیچ وقت ماهیگیری را به چشم یک شغل اول نگاه نمیکردم. صید ماهی برای من تفریحی بود که اوقات فراغتم را پر میکرد. معمولا با دوستانم برای صید میرفتم و با نیزه و تفنگ، ماهی شکار میکردم و همانجا ماهی را کباب میکردیم و میخوردیم تا اینکه ایده کار جدید مطرح شد.
ایده اینکه به شکل جدی ماهیگیری کنید و ماهیهای صید روز را به شهرهای دیگر بفرستید چطور به ذهنتان رسید؟
یک روز همسرم به من گفت حالا که اطرافیان ما همه ماهیگیر هستند و خرید اینترنتی هم روی بورس است، بهتر است از این فرصت استفاده کنیم و ماهیهای صید روز را به شهرهای دیگر بفرستیم. وقتی این ایده از طرف همسرم بیان شد، هم برایم خیلی جذاب بود و هم خیلی متعجبم کرد. نمیدانستم چطور میشود ماهی را صید کنیم و همان روز آنرا به شهرهای دیگر بفرستیم.
در این مورد هم همسرم خیلی کمک کرد. من مهمترین سئوالم این بود چطور میشود ماهی را بگیریم و هر شب ارسالش کنیم به شهرهای دیگر و همسرم میگفت اگر ماهیها را وکیوم کنیم و آنها را هر روز صبح با هواپیما به شهر مورد نظر برسانیم، مردم شب در خانهشان ماهی پلو می خورند و لذت می برند.
همسرم هشت، نه ماه قبل این پیشنهاد را داد و ما سریع استارتش را در اینستاگرام زدیم. از همان هفته اول کارمان با رونق خوبی شروع شد، چیزی که من اصلا انتظارش را نداشتم. خدا را شکر بعد از گذشت چند ماه ما توانستیم مشتریان ثابتی داشته باشیم و هر روز هم به تعداد آنها اضافه می شد.
همه ماهیهای شما با پرواز به شهرهای دیگر میرسند؟
بله، سفارشهای هر شهری که امکانات هوایی و فرودگاه داشته باشد را با هواپیما میفرستیم و اگر امکانش نباشد با اتوبوس، همه سعی ما این است که ماهی طی ۲۴ساعت به دست صاحبش برسد تا او واقعا ماهی تازه و صید روز بخورد، چون اگر یکبار این ماهی را امتحان کند، محال است لب به ماهی دیگری بزند و این برای کار ما خوب است. حتی اگر در روز یک سفارش هم داشته باشیم سعی میکنیم آنرا انجام بدهیم و نگذاریم برای فردا و با سفارش دیگری بفرستیم.
ما قبلا به شکل عمده ماهیها را به شهرهای دیگر میفرستادیم اما تا وقتی این ماهی به دست مشتری میرسید زمان زیادی صرف میشد و دیگر نمیتوانستیم روی جنسمان اسم ماهی روز بگذاریم، البته خیلیها ماهیهای چند روز مانده را به اسم صید روز به مشتریان میفروشند اما ما برای اینکه واقعا صید روز دست مردم بدهیم، باید از صبح زود کارمان را به شکل ویژهای شروع کنیم. روند کار معمولا به این شکل است؛ شبها سفارشهایی که تلفنی از مشتریان گرفتهایم و آنها مبلغش را واریز کردهاند ، لیست میکنیم تا بدانیم باید چه ماهیهایی بخریم.
بعد از آن صبح خیلی زود به بندر میروم تا صیادها بیایند و بتوانم سفارشها را از آنها بخورم، من در حال حاضر هم خودم صیاد دارم هم گاهی اوقات که سفارشها زیاد است از صیادان دیگر خرید میکنم. من معمولا از صیادهایی خرید میکنم که ماهیهایشان را از جزیره هرمز، لارک و جاسب صید میکنند.
البته سفارشهای من فقط محدود به اینستاگرام نیست و به مغازههای شهر خودمان هم ماهی میفروشم، اول سفارشهای داخل شهر را تحویل میدهم و بعد ماهیهای مشتریهای اینترنتی را از بندر به مغازه میبرم. آنجا ماهیها، شسته شده و بعد بسته بندی و وکیوم میشوند. وقتی این کار انجام شد آنها را در بستههای یخ گذاشته و به سمت فرودگاه میبرم. وقتی بار را تحویل دادم به خانه برمیگردم و با پیکهایی که در فرودگاههای مختلف برای تحویل بار ما مستقر هستند تماس میگیرم تا آماده دریافت بستهها باشند.
آنها طبق قراری که با هم میگذاریم ماهی را میگیرند و آنرا به خانه مشتریان میبرند. البته نوع دیگری از تحویل هم داریم به این شکل که مشتری خودش به فرودگاه مراجعه کند و ماهی را تحویل بگیرد. البته این مسئله باید از قبل هماهنگ شود تا ما اسم خود فرد را روی کالا بنویسیم، چون بسته معمولا به صاحب کالا تحویل داده میشود نه شخص دیگری. تفاوتی که کار ما در این چند ماه داشته این بوده که ما قبلا با عمده فروشها سر و کار داشتیم اما الان با رستورانداران و مردم عادی سر و کار داریم.
ماهیهایی که ما در شهرهای خودمان میخریم چند روز از صیدشان میگذرد؟
ماهی معمولا بعد از یکی دو روز که از صیدش میگذرد به شهرهای دیگر میرسد. بعد در آنجا تکه تکه میشود و در فریزر قرار داده می شود تا در مدت زمان مشخص به فروش برسد. تفاوت دیگر خرید ماهی از جنوب و شهرهای دیگر در این است که گاهی اوقات ماهیهایی که شکل هم هستند به اسامی ماهیهای دیگر به فروش میرسد و چون مردم این مسئله را نمیدانند ممکن است ماهی اشتباهی را به قیمت ماهی اصل بخرند. مثل ماهی سرخو یا شوریده که ممکن است ماهیهای دیگری به اسم آنها به فروش برسد.
ماهی تازه چه مشخصاتی دارد؟
معمولا میگویند باید از روی آبشش و چشم تشخیص داد که ماهیها تازه هستند یا نه. مثلا اگر آبشش ماهی قرمز باشد و چشمها شفاف، نشان از آن دارد که ماهی تازه است. در حالیکه تازگی بعضی از ماهیها را نمیتوان از این راه تشخیص داد. مثلا ماهی شیر زمانی تازه است که گوشتش سفت باشد نه اینکه آبششهایش قرمز.
شما ماهیها را به چه شکل صید میکنید؟
بعضی از ماهیها با تور صید میشوند و بعضیهای دیگر با قلاب. قطعا کیفیت ماهی که با قلاب صید می شود خیلی بیشتر است، چون تور داخل دریا انداخته میشود و چند ساعتی آن پایین میماند تا ماهی در آن جمع شود در همین فاصله، ممکن است برخی از ماهیها بمیرند. اما ماهیهایی که با قلاب گرفته میشوند کیفیت بهتری دارند و بعد از صید تا زمانی که به فروش برسند، زنده میمانند.
مردم چطور برای خرید اینترنتی به شما اعتماد کردند؟
از آنجا که ما در ابتدا، باید پول ماهی را دریافت میکردیم و بعد سفارش مشتری را به ثبت میرساندیم باعث میشد مردم خیلی سخت به ما اعتماد کنند. برای همین من تصمیم گرفتم از همان اول صاف و ساده با مردم راه بیایم. اولین قدم در موفقیت ما همین مسئله صید روز بود که با سفارشاتی که به دست مردم رساندیم این را ثابت کردیم.
یکبار رستورانی از من، نزدیک ۳ میلیون تومان ماهی خرید، به او گفتم اگر ناراضی بودید ماهیها را بریزید دور و پولش را از من بگیرید. او با کمی تردید و نگرانی ماهی را خرید اما از روزی که بسته ارسالیاش به دستش رسیده، به مشتری ثابت ما تبدیل شده است. تجربه به من نشان داده اگر اعتماد مشتری را جلب کنی، او حاضر است حتی با این بعد مسافت هم از تو خرید کند چون میداند چیزی که به دستش میرسد همانی است که میخواهد.
کار دیگری که من برای مشتریانم انجام میدهم این است که هر بار به عنوان اشانتیون، سبزی معطر مخصوص طبخ ماهی برایشان میفرستم و بعد از چند بار خرید، برای آنها یک ماهی از نژادی که شاید تا الان نخورده باشند میفرستم تا آنرا هم امتحان کنند. بابت اینها پولی از آنها دریافت نمیکنم و این مسئله مشتری را واقعا خوشحال میکند. این کار در جذب مشتری خیلی موثر است چون اغلب اوقات، ماهی ارسالی رایگان من، تبدیل به ماهی مورد علاقه مشتری میشود و آنرا به سفارشهایش اضافه می کند.
چند بار هم پیش آمده که مشتری امکان کارت به کارت نداشته است. به من گفته موقع تحویل، پول ماهی را میدهد و من با اینکه شخص را نمیشناختم و حتی جزو مشتریان ثابتم هم نبود، قبول کردم. این گروه از مشتریان هم بعد از اعتمادی که به آنها کردم جزو مشتریان ثابت ما شده اند، البته ماجرا همیشه اینقدر خوب و با اعتماد متقابل نیست، گاهی اوقات مشتریانی هم داریم که سفارش میدهند اما زمانی که باید مبلغ را بپردازند دیگر جواب تلفنشان را نمیدهند.
نمیتوانید این امکان را فراهم کنید که پول بعد از تحویل مرسوله دریافت شود؟
ماهیها را با پول مشتری میخریم برای همین اول باید هزینه ماهی پرداخت شود. ممکن است یک نفر ماهی سفارش بدهد اما بعد برای تحویلش نیاید، ماهی خراب میشود و روی دست ما میماند برای همین نمیشود ریسک کرد.
بعد از دریافت پول اصلی ماهی، مشتری باید هزینه دیگری هم بپردازد؟
هزینه ارسال بسته به وسیله هواپیما تقریبا برای هر کیلو ۲۵۰۰ تومان است. در تهران هم ۴تا پیک داریم که بستهها را به مشتری میرسانند و کرایهشان را میگیرند.
به جز این ۴ نفر، برای چند نفر دیگر کارآفرینی کردهاید؟
سه نفر در مغازه کار میکنند و صیادها هم هستند.
درآمدتان چقدر است؟
در کار و کاسبی، هر کاسبی یک نظری دارد. بعضیها روی سود بیشتر تاکید دارند و بعضی دیگر روی مشتری بیشتر. من نظرم روی مشتری بیشتر است. ماهی را با سود کمتر اما به مشتریان بیشتر میفروشم. من از این کار ماهیانه بیشتر از دو نیم میلیون تومان سود به دست میآورم و بقیه کسانی که کمک میکنند هم درآمد دارند.
قیمت ماهیهای شما نسبت به شهرهای دیگر چطور است؟
قیمت ماهیهای ما نسبت به اینکه صید روز است، مناسب است. ممکن است شما در تهران ماهی چند روز مانده راکه ما به آن ماهی درجه دو یا سه میگوییم را مثلا کیلویی۱۲هزار تومان بخرید، اما ماهی من با اختلاف دو سه هزار تومان بیشتر برای مشتری ارسال میشود و دلیلش هم همین صید روز بودنش است.
یادتان است روز اول چندتا مشتری داشتید؟
هفته اول۲۰ تا مشتری با من تماس گرفتند و سفارش ماهی دادند. تعداد زیاد بود و من مانده بودم چطور باید این سفارشات را تحویل بدهم. آنجا بود که به ذهنم رسید تا از دوستان عمده فروش خودم هم کمک بگیرم و الان هم اگر سفارشها زیاد باشد، از دوستانی که صید روز دارند کمک میگیرم.
حداقل مقدار فروش اینترنتی ماهی برای هر ارسال چقدر است؟
زیر ۵ کیلو سفارش نداریم و تا الان هم کسی نبوده که کمتر از این مقدار سفارش بدهد چون با توجه به کرایه پیک و هزینه ارسال، برایشان به صرفه نیست، ما الان ۷ هزار فالوئر داریم و از روزی که اینستاگراممان را راهانداختهایم یک روز هم استراحت نداشتهایم.
برای کسب و کارتان تبلیغات هم کرده اید؟
بودجه زیادی برای این کار نداشتیم که بتوانیم تبلیغات رسانهای انجام بدهیم یا بیلبورد بزنیم، از پیجهای پر بازدید اینستاگرام استفاده کردیم تا برای ما تبلیغ کنند و اتفاقا خیلی هم خوب جواب داد.
تقسیم کار در خانه شما چطوراست؟
کارهای تبلیغات را معمولا همسرم انجام میدهد اما سفارش گرفتن بر عهده من است.
فوت و فنهای ماهیگیری را از زبان بهنام حسینپور بخوانید
چطور ماهیگیر شویم؟
اگر تصور شما این است که ماهیگیری کار سادهای است و هر شخص میتواند قلاب توی دریا بیندازد و ماهی صید کند و بفروشد، کاملا اشتباه میکنید. ماهیگیری دنگ و فنگهای مخصوص به خودش را دارد. هم هزینه میخواهد هم مجوز و کلی هم تجربه. صحبتهای آقای ماهی فروش را در این خصوص بخوانید و اگر علاقهای به صیادی دارید، با چشم باز وارد این کار هیجان انگیز بشوید.
در شهرهای جنوبی۹۹درصد عاشق ماهیگیری هستند و معمولا در روزهای تعطیل و آخر هفتهها با یک قلاب و چند طعمه به دریا میزنند و ماهی صید میکنند اما وقتی پای کار حرفهای وسط میآید روند کار باید شکل دیگری به خودش بگیرد:”برای وارد شدن به کار ماهیگیری یا فرد باید با صیادان ماهی کار کند و از آنها ماهی بخرد و به فروش برساند یا اینکه خودش وسایل کار را تهیه کند و وارد حوزه صیادی و فروش ماهی شود که سود این کار بیشتر است.”
قایقهای کوچکی که در عکسها یا فیلمهای مستند ماهیگیری دیدهاید آنقدرها هم که به نظر میرسند ارزان نیستند و جزو وسایل ضروری کار صید به حساب میآیند:”در حال حاضر اگر بخواهید یک قایق ساده بخرید که بیشتر شبیه تشت خالی با یک موتور باشد باید حداقل ۱۱میلیون تومان هزینه کنید. البته قبل از آن باید مجوز صیادی از شیلات استان و مجوز قایق را از اداره بنادر و کشتیرانی بگیرید تا کسب و کار شما مجاز باشد، برای دریافت مجوز صیادی باید ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان هزینه کرد اما مجوز قایق خیلی کمتر از اینها هزینه میبرد میشود با یک میلیون یا حتی کمتر مجوز گرفت. وسیله دیگری که برای این کار نیاز است، “تور” ماهیگیری است که بین ۳ تا ۱۲میلیون هزینه برمیدارد.
البته از قفس هم میتوان به جای تور استفاده کرد اما این روش علاوه بر مزایایی که دارد ریسک بزرگی است. ممکن است قفسها که هر کدام با هزینه ۱۰۰ میلیون تومانی ساخته میشوند و با طناب به ته دریا میروند، طنابشان پاره شود و با جریان آب بروند و دیگر برنگردند. تعدادی از همکاران ما متاسفانه با این روش میلیونها تومان ضرر کردهاند.”
ماهی ها بسته بندی می شوند
یکی از کارهای جذابی که این مرد به شکل رایگان برای مشتریانش انجام میدهد، وکیوم کردن ماهیهاست:”برای اینکه ماهیها را با کیفیت بهتر و بدون اینکه هوا به آنها برسد به مشتری برسانیم آنها را وکیوم میکنیم. هزینه خرید این دستگاه ۶ میلیون تومان است. اوایل خودم دستگاه نداشتم و از دستگاه دوستم استفاده میکردم اما الان که به شهرهای دیگر ارسال داریم خودم دستگاه وکیوم را از دبی وارد کردهام.
مشکل کشتی های بزرگ
حسین پور و تمام صیادانی که در دریاهای شمال و جنوب کار میکنند این روزها یک مشکل بزرگ دارند به اسم صید صنعتی، صیدی که به قول خودش پدر دریا را درآورده است:” از زمانی که کشتیهای صیادی بزرگ تورهایشان را در آب پهن کردهاند و ماهیها را از کف دریا جارو میکنند کار و کاسبی ما کمی کساد شده است. این کار به مرجانها هم صدمه میزند و علاوه بر آن ماهیهای ریزی که برای خوراک مناسب نیستند اما غذای ماهیها به حساب میآیند را از سطح دریا جمع میکند و این به چرخه زیست آبزیان و همینطور محیط زیست آسیب میرساند.”
به نقل از مجله سرنخ (همشهری)