پولدارشو
هرآنچه که باید از زیر و بم پرورش محبوب ترین ماهی تزیینی ایران بدانید را در این گزارش بخوانید
اسکار بازیگوش
ماهیهای زینتی طرفداران زیادی دارند، خیلیها هستند که دوست دارند گوشه و کنار خانهشان یک آکواریوم، پر از ماهیهای مختلف داشته باشند تا هم به زیبایی خانهشان کمک کند و هم با آن سرگرم شوند. همین استقبال و علاقه باعث شده است که افراد زیادی وارد صنعت پرورش ماهی های تزئینی بشوند که در بین ماهیهای زینتی، ماهی اسکار یکی از محبوبترین آنهاست. اگر میخواهید یکی از پرفروش ترین و بازیگوشترین ماهیهای اکواریومی در ایران را پرورش دهید؛ ماهی اسکار انتخاب خوبی است. برای اینکه با دنیای این ماهیهای بازیگوش و پرورش آنها بیشتر آشنا شوید میتوانید جواب سوالهایتان را در گفت و گو«ایمان حیاتی»پیدا کنید.
علاقه، حرف اول
پرورش ماهی زینتی در ایران شغل و حرفهی شناخته شدهای است، به همین خاطر افراد با خیال راحتتری به سراغ آن میروند و اما با وجوداستقبال زیادی که از این حرفه شده است هنوز هم خیلی ها برای وارد شدن به آن احساس خطر میکنند. «وقتی پرورش ماهی تزیینی را به کسی به عنوان شغل پیشنهاد میکنیم به خاطر باورهای اشتباهی که در بین مردم وجود دارد فکر می کنند این ماهیها استفادهی زیادی ندارند و به همین دلیل سرمایهگذاری روی آنها کار بیهوهای است. اما این ماهیها نه تنها در داخل کشور بلکه برای صادرات به کشورهای منطقه هم گزینهی خوبی برای درآمدزایی به شمار میآیند و اگر راه و روش درست آن را یاد بگیرید میتوانید روی آن به عنوان یک شغل پردرآمد حساب کنید. ماهی اسکار چون در بین ماهیهای تزیینی قیمت بیشتری دارد و در بازارهم بیشتر مورد توجه کسانی قرار میگیرد که به ماهی و آکواریوم علاقه دارند و برای همین گزینهی مناسبی برای انتخاب شدن در گروه پرورش ماهی تزیینی است. از آنجا که تحصیلات من فوق لیسانس شیلات است ، از همان دوران دانشجویی آشنایی زیادی با انواع گونههای ماهیها داشتم و به خاطر علاقهی شخصی خودم به دنیای ماهیها، تصمیم گرفتم وقت و مطالعهی بیشتری روی گونههای تزیینی بگذارم و وارد این حرفه بشوم.
این شد که سال ۱۳۸۰ اولین سالن پرورش ماهیام را راه انداختم. آن زمان هزینه یسیار پایین بود و با امروز اصلا قابل مقایسه نبود. به همین خاطر من با مبلغ حدودی سه میلیون تومان سالن پرورش ماهیام راه راه انداختم و مشغول پرورش ماهیهای تزیینی شدم. البته این را هم بگویم زمانی که من وارد این کار شدم یعنی حدود پانزده سال پیش سلیقه و علاقهی مردم به ماهی های تزیینی با امروز متفاوت بود. آن زمان ماهی اسکار محبوبیت بیشتری در بین مردم داشت و چون جزو اولین گونههای ماهی وارداتی به ایران بود و آکواریوم داری در بین مردم تازه باب شده بود این ماهی فروش فوق العادهای داشت. البته الان هم بازار آن در بین ماهیهای زینتی خوب است و میتواند گزینهای برای وارد شدن به دنیای پرورش ماهیهای زینتی باشد.»
دامپزشکی مجوز میدهد
برای گرفتن مجوزهای پرورش حیوانات، ماجرا با دقت دنبال میشود و تعداد ارگانهایی که باید برای راه اندازی آن مجوز صادر کنند نسبتا زیاد است. «برای شروع حتما باید مجوزهای لازم را داشه باشید چون پرورش حیوانات آبزی به خصوص ماهیهای زینتی به دلیل احتمال وجود بیماریهای خاص باید تحت نظر و مراقبت متخصصان صورت گیرد و سلامت آنها تایید شود. مهمترین و اصلیترین مجوزی که باید اخذ شود مجوزی از ادارهی دامپزشکی استان است. بعد از آن، سازمان نظام مهندسی و در نهایت شیلات. گرفتن مجوز برای پرورش ماهیهای تزیینی کمی سخت است به همین خاطر وقتی به سراغ مجوز بروید که تمام نکاتی که مد نظر این سه ارگان است را رعایت کرده باشید تا پروسهی گرفتن مجوزتان طولانی نباشد. مهمترین شرایط میزان مساحت سالنی است که باید به آن اختصاص دهید. حداقل متراژ سالن باید صدو پنجاه متر باشد، در غیر این صورت جزو مشاغل خانگی به حساب میآید و نمیتوانید یک واحد صنعتی راه اندازی کنید. اگر هم این میزان سالن یا سوله را در اختیار ندارید میتوانید برگهی مجوز مشاغل خانگی تهیه کنید و با گستردگی کمتری کارتان را آغاز کنید. نکتهی دیگر رعایت نکات بهداشتی محل مورد نظر است، سرامیک بودن کف و دیوارههای سالن، داشتن تهویههای مناسب و در صورت صنعتی بودن و بزرگ بودن سالن استفاده از دستگاههای گرمایشی مناسب برای رساندن دما به دمای مورد نیاز برای زندگی ماهیها و درنهایت سلامت ماهیهای مولد و ماهیهایی که برای جفت گیری خریداری می شود. با رعایت این نکات میتوانید مجوزهای لازم را تهیه کنید و کارتان را استارت بزنید.»
چه چیزهایی نیاز دارید؟
آشنایی کامل با وسایل و ابزآلات مورد نیاز برای راه اندازی یک کار میتواند شما را تا حد زیادی از سردرگمی نجات بدهد و به کارتان سرعت ببخشد.« اولین چیزی که به آن نیاز دارید ماهی است. ماهیهای اسکار را به دو شکل برای پرورش خریداری میکنند یا به صورت تکی و یا به صورت جفت که به آنها ماهیهای مولد میگویند. ماهیهای بالغ تکی با توجه به اندازه و باله بلند یا باله کوتاه بودنشان بودنشان قیمتی بین بیست تا بیست و پنج هزارتومان دارند. اما ماهیهای مولد از جفتی شصت تا صدو پنجاه هزارتومان قیمتگذاری میشوند. فرقی که بین ماهیهای تکی و ماهیهای مولد وجود دارد این است که وقتی ماهیها را به صورت تکی خریداری میکنید پروسهی جفت گیری آن ها ممکن است طولانی شود و زمان را برای تولید از دست بدهید. اما ماهیهای مولد به دلیل اینکه مرحلهی جفتگیری را رد کرده اند آمادهی زاد و ولد هستند و میتواند بازدهی و سرعت تولیدتان را بالاتر ببرد و شما به سرعت به سوددهی برسید.
این ماهی ضریب تکثیر بالایی دارد یعنی در هربار تکثیر حدود سه هزار تخمریزی دارد که از بین آنها حدود دو هزار بچه ماهی به دست میآید که برای تولید کننده رقم خوب و مناسبی به شمار میآید. بعد از انتخاب ماهیها میرسیم به تهیهی آکواریومها. با احتساب زمینی به متراژ حداقلی صدو پنجاه متر به ده آکواریوم استاندارد و پایه بلند نیاز داریم. این آکواریمها در سه طبقه، به طول یک متر، عرض چهل سانت و ارتفاع چهل و پنج سانتی متر هستند که میتوانید با بالا رفتن متراژ سالن، تعداد آنها را افزایش دهید. قیمت هر یک از این آکواریم ها با پایه ،حدود شصت هزار تومان است. بعد از اینکه آکواریومها را در سالن مستقر کردید اگر ماهی مولد دارید در هر آکواریوم یک جفت مولد قرار میدهید تا تخم ریزی کنند اگر هم ماهی تک خریداری کردید در هر آکواریم چهار نر و چهار ماده را در گلههای هشت تایی قرار میدهید و بعد از جفتگیری، هرکدام را به آکواریوم مستقلی انتقال میدهید.
از آنجا که ماهیهای تزیینی ماهیهای استوایی و تقریبا گرمسیری هستند دمای داخل آکواریوم آنها و دمای سالن باید مناسب باشد. بهترین دما برای داخل آب بین بیست و شش تا بیست و هشت درجه است که میتوانید آن را با دستگاههای مخصوص تنظیم دمای آب در حالت نرمال قرار بدهید. هر جفت ماهی اسکار هر بیست روز یک بار تخمگذاری میکند و دورهی پرورش ماهیها از تخم تا بالغ شدن ۴۵ روز محاسبه میشود که در این ۴۵ روز نیاز به نگهداریهای خاصی دارد.»
اصول نگهداری
پرورش ماهیها جزو سختترین نوع پرورش حیوانات به شمار میآیند. فراهم کردن شرایط محیطی زندگی آنها با توجه به تفاوت آب و هوا در کشور ما این موضوع را سختتر هم میکند.« از آنجا که ماهیهای تزیینی گرمسیری هستند و کشور ما تقریبا برای آنها به خصوص در نیمهی دوم سال کمی سرد است باید حتما توجه داشته باشید که دمای داخل سالن را برای آنها متعادل نگهدارید تا بتوانند به صورت کامل و صحیح مرحلهی جفتگیری تا به دنیا آمدن و بالغ شدن ماهیهای جدید را طی کنند. مناسبترین دما برای داخل سالن بین ۲۵ تا ۲۸ درجه است که اگر در مناطق سردسیری اقدام به پرورش کردید باید با دستگاههای گرم کننده دما را به این میزان برسانید.
مسئلهی مهم دیگر برای پرورش ماهیهای اسکار مواد غذایی و خوراک آنهاست. این ماهی در گونهی گوشت خواران دسته بندی میشود. اما به این معنا نیست که میتوانید بعد از بالغ شدن از همان گوشتی که خودتان مصرف میکنید ماهی اسکار را هم تغذیه کنید. خیلی از مردم با همین باور غلط باعث مرگ و میر این ماهیها می شوند. به محض خارج شدن ماهیها از تخم ، تغذیهی آنها با یک مواد غذایی مخصوص به نام «آرتیمیا» که غذای مخصوص چند گونهی ماهی زینتی از جمله اسکار است، شروع میشود. تا زمانی که دریاچهی ارومیه زنده بود از تولید داخل استفاده میکردیم و این غذا را از آنجا تهیه میکردیم که قیمت بسیار ارزان تری داشت اما حالا این غذا به صورت وارداتی وجود دارد که با قیمت حدودی کیلویی ششصد هزار تومان در بازار میتوانید آن را تهیه کنید. ماهیها را تا ده روز بعد از دنیا آمدن با این غذا تغذیه کنید و بعد شروع به دادن غذای آغازین کنید. غذای آغازین در ماهیهای تزیینی برای هرگونه متفاوت است که برای ماهی اسکار از غذای فرانسوی ماهی قزلآلا استفاده میشود. این غذا از کیلویی ده هزار تومان شروع میشود و با توجه به سایز و اندازه تا کیلویی بیست و پنج هزار تومان در بازار وجود دارد، این غذا را میتوانید به ماهی ها در روز چندین بار بدهید ولی توجه داشته باشید میزان آن باید به اندازهای باشد که هر دفعه پنج دقیقه خوردن آن زمان ببرد و در فواصل زمانی، این غذا دادن را تکرار کنید.»
واسطه را حذف کنید
برای فروش و بازاریایی، هرکاری قاعده و اصول خودش را دارد، فروش ماهیهای تزیینی هم شامل همین قانون میشود و باید قبل از اینکه به فکر راه انداختن و وارد شدن به آن باشید راه و روش درست و اصولی برای فروش و بازاریابی خودتان را پیدا کنید. « ماهیهای اسکار همیشه با توجه به سایز، رنگ و باله بلند و باله کوتاه بودنشان قیمت گذاری میشوند. بچه ماهیها را در بین تولید کنندگان ماهی با یک بند و دو بند اندازه گذاری میکنند اما برای اینکه شما راحت تر متوجه شوید میتوانم بگویم این بچه ماهیها از سایز دو تا شش سانت رشد میکنند که رنگ مشکی آن بالاترین قیمت و پرطرفدارترین آنهاست که با قیمت عمده میتوانید آن ها را بین دو تا ده هزار تومان بفروشید. که اگر در هر بار تخم ریزی دوهزار بچه ماهی داشته باشید ، رقم مناسبی برای یک سرمایه گذاری به دست میآید و به قول معروف توجیه اقتصادی دارد.
برای فروش ماهیها بهتر است خود تولید کننده با یک عمده فروش همکاری کند تا هزینه ی واسطه حذف شود و سود برای دو طرف بیشتر باشد یا از طریق آگهی و تبلیغ در فضای مجازی بازار فروش خود را پیدا کند.
میزان سودی که تولید این ماهیها برای تولید کننده دارد با توجه به وسعت و بزرگی و کوچکی کار، تقریبا یک به سه است که با توجه به بالا بودن تخم گذاری ماهی ها در هر دوره بارداری میتواند درآمد خوبی برای شما داشته باشد.
منبع: ضمیمه کارستان
همشهری سرنخ