رئیس دفتر اتاق ایران و افغانستان در سازمان توسعه تجارت ایران و رایزن اسبق ایران در افغانستان، در خصوص سودی که صادرات به این کشور دارد می‌گوید.
ورود به بازار افغان‌ها
یکی از کشورهای همسایه که میتوانیم برای صادر کردن کالاهایمان روی آن حساب کنیم افغانستان است. کشوری که در همسایگی ماست، زبان‌شان را خوب می‌دانیم و معاشرت کردن با آنها برای ما کاری سختی نیست. نسبت و تناسبی که بین صادرات و واردات از افغانستان به کشور ما وجود دارد جالب است. ما سالانه بیش از دو و نیم میلیارد دلار محصول به این کشور صادر می‌کنیم در حالی که واردات‌مان نزدیک به ۳۰ میلیون دلار است و همین مسئله قطعا شما را تشویق می‌کند برای اینکه ادامه‌ی این گفت و گو را بخوانید تا اگر کالایی دارید که به درد آنطرف مرزها می خورد، بتوانید آن را مستقیما به کشور افغانستان صادر کنید، آن هم بدون اینکه ذره‌ای مالیات برای این کار پرداخت کنید یا در صف گرفتن مجوزهای عجیب و غریب بایستید.
مثل دو استان در یک کشور
داد و ستد ما با کشور افغانستان به سال‌ها قبل بر می‌گردد به آن زمانی که مبادله‌ی کالا از جاده‌ی ابریشم حسابی روی بورس بود. البته ما و افغانستان قبلا به منزله یک کشور بودیم اما مسائل سیاسی و کشور گشایی‌هایی به وجود آمد که کشورهای ما را از یکدیگر جدا کرد البته جدایی مرزها هیچوقت برای ما به منزله‌ی جدایی اقتصادی نبوده است.
تجار کشور ما و تجار افغانی سال هاست با هم داد و ستد دارند و شکل معاملاتشان به گونه ای است که انگار دارند بین دو استان کشور خودمان مبادله می کنند .
مصالح ساختمانی در اولویت
افغان‌ها همه نوع کالایی از کشور ما خریداری می‌کنند. از مواد مصرفی و فرش و موکت گرفته تا مصالح ساختمانی و سیم و کابل. اما الویت‌شان برای خرید محصولات از ما، میلگرد، فرش ماشینی و مصالح ساختمانی است که طرفداران خاص خودش را در آن کشور دارد.
از عمده اقلامی که طی سال های ۹۱ تا ۹۴ از کشور ما به کشور افغانستان صادر شده است، می‌توان به حلال‌ها و رقیق‌کننده‌های آلی، میله‌های آهنی و فولادی، شیرینی بدون کاکائو و شکلات سفید، رب گوجه‌فرنگی، انواع نان‌ها، کفپوش‌های غیر مخملی باف و … اشاره کرد. کشور ما نیز محصولاتی مانند دانه‌ی کنجد، شتر، مواد اولیه‌ی عطر سازی، پیله‌ی کرم ابریشم، حیوانات، سنگ‌های مرمر و … را از این کشور وارد می‌کند.
کیفیت مهم‌تر است
در گذشته مردم افغانستان بیشتر از کیفیت ،به قیمت اهمیت می‌دادند اما الان چند سالی است که علاوه بر قیمت، کیفیت کار هم روی خرید آنها تاثیر مستقیم می‌گذارد و در حال حاضر، این مهم‌ترین عنصر است. مردم افغانستان برندهای ایرانی را به خوبی می‌شناسند و از آن استفاده می‌کنند و می‌دانند هر کدام چه کیفیتی دارند و چه قیمتی برایشان مناسب است.
با توجه به وضعیت سیاسی‌ای که افغانستان دارد در حال حاضر برای آنها به صرفهتر است که محصولات مورد نیازشان را از کشورهای دیگر خریداری کنند تا اینکه خودشان وارد چرخه ی تولید شوند. ۹۵ درصد از اقلام مصرفی مردم این کشور به قیمت بیش از ۷میلیارد دلار از خارج از این کشور وارد می شود که از این مقدار ما ۳۵ درصد سهم داریم.
نگرشتان را عوض کنید
یکی از مسائلی که صاحبان مشاغل باید در نظر بگیرند این است که تمام وسایل تولیدی ما قابلیت صادر شدن به افغانستان را دارند به این شرط که قیمت و کیفیت مناسبی داشته باشند.
یکی دیگر از مسائلی که باید روی آن تاکید کرد، عوض کردن نگاهی است که صاحبان مشاغل به تجارت دارند. آنها معمولا منتظر می‌نشینند تا ارباب رجوع به آنها مراجعه کنند در حالی که باید از اول برای کار بازاریابی کرد. ما هنوز مشغول فروش اجناس‌مان به شکل سنتی هستیم در حالی که دنیا به سمت مدرنیته قدم برداشته و منتظر ما نمی‌ماند.
صادر کنندگان به هر کشوری در هر شرایطی، باید پیگیر خریدار باشند و به این مسئله توجه کنند که آنها می‌خواهند محصول را بفروشند و نباید منتظر بنشینند تا مشتری در خانه شان را بزند..
زیر یک تن نمی‌شود
برای اینکه کالای تولیدی خوراکی مانند ماکارانی، رب، برنج و … و محصولات مصرفی دیگر را به کشوری مانند افغانستان یا هر کجای دیگر صادر کنید نیاز است که حتما ماهیانه بیشتر از یک کانتینر توانایی تولید و ارسال داشته باشید و اگر در مقدار و زمان ارسال کالا به کشور مقصد بدقولی کنید ممکن است برای همیشه بحث صادراتتان در آن کشور به پایان برسد. یکی از چیزهایی که باید در تجارت با افغان‌ها بدانید این است که آنها علاقه‌ی زیادی به ارتباط برقرار کردن با واسطه ندارند. آنها دوست دارند بی‌واسطه با تاجر و کارخانهدار در ارتباط باشند و محصول مورد نظرشان را از او خریداری کنند بدون اینکه لازم باشد در این میان کسی واسطه‌گری کند. این کار برای تجار افغانستانی بسیار راحت است چون آنها زبان و فرهنگ ما را به خوبی می‌شناسند و می‌دانند چطور باید وارد بازار کار شوند و جنس مورد نظرشان را بخرند.
ما بازاریابی می‌کنیم
البته اگر تولیداتتان به حدی است که میتوانید وارد کار صادرات شوید، باید بدانید که نیاز به بازاریابی دارید. اگر فکر میکنید بازاریابی تخصص شما نیست بهتر است به دفاتر تجاری سازمان توسعه و تجارت مراجعه کنید تا ما بتوانیم برای جنسی که قرار است به فروش برسانید بازاریابی کنیم.
تمام راهنماییها و مشاوره‌هایی که ما در این بخش انجام می‌دهیم کاملا رایگان است و ما میتوانیم در مراحل اولیه، هماهنگی های لازم را با کابل انجام بدهیم تا زمانی که شما به آن کشور سفر میکنید، مشکلی نداشته باشید.
به افغانستان سفر کنید
زمانی که شما قدم‌های اداری و اولیه صادرات را برداشتید و کارت بازرگانی را گرفتید، اولین قدم این است که همراه با بازاریاب‌ها و یک هیات تجاری به افغانستان بروید و در نمایشگاه‌هایی که برگزار می‌شود شرکت کنید. با توجه به نا امنی‌ای که این روزها در بعضی از کشورها رخ داده ، تعدادی از تجار می‌ترسند به کشورهایی نظیر افغانستان بروند اما اگر قصد دارید محصول‌تان را به این کشور صادر کنید بهتر است به جای ترس، با رعایت تمام اصول ایمنی، سفرهایی هر چند کوتاه مدت به این کشور داشته باشید. افرادی که قصد سفر به این کشور را دارند می‌توانند با ما هماهنگ کنند و کارشان را انجام بدهند تا مشکلی برایشان پیش نیاید.
مجوز خاصی نمی‌خواهد
اگر قصد صادرات به افغانستان را دارید برای صدور کالای‌تان نیاز به مجوز خاصی نیست و دولت در این زمینه کاملا شما را حمایت کرده و از این حرکت استقبال می‌کند اما اگر محصولی که قصد صادر کردن آن را دارید محصولاتی مانند مرغ یا محصولات پروتئینی دیگر است، باید مجوزهای لازم را از سازمان دامپزشکی و وزارت بهداشت تهیه کنید.
طمع نکنید لطفا
خیلی از صادر کنندگان ما دنبال موارد حاشیه ای هستند ، در حالی که برای موفقیت در هرکاری باید حتما قید حواشی را زد. زمانی که تاجر افغان جنس را می‌خرد و به کشور خودش می‌برد ، می‌تواند به هر قیمتی آن را به فروش برساند چون مشتری‌اش را دارد و کارش را بلد است. این در حالی است که متاسفانه بعضی از تولید کنندگان ایرانی ، بعد از فروش اجناس و تولیداتشان دنبال این هستند که چرا تاجر افغانی مثلا یک کالا را کیلویی۱۰هزار تومان می‌خرد و در کشور خودش به قیمت۲۰ هزار تومان می‌فروشد؟ اینجاست که طمع می کنند و فکر می کنند بهتر است خودشان بروند و مستقیم آن جا کار کنند و درست در همین لحظه ضرر می‌کنند و با شکست مواجه می‌شوند.
یک مثال ساده برایتان بزنم مثلا ،افغان‌ها یک کیسه سیمان را از ما بین ۲۰ تا ۳۰ دلار می‌خرند و آن را در کشور خودشان به قیمت ۱۰۵ دلار به فروش می‌رسانند ، این فاصله‌ی ۷۰ دلاری برای حمل و نقل و خیلی موارد دیگر صرف می‌شود و صادر کننده نباید روی این تفاوت قیمت حساسیت نشان دهد. بهترین کار این است که فروشنده یا همان صادرکننده کاری به این نداشته باشد که محصولش به چه قیمتی در کشور دیگر به فروش می‌رسد.
انتقال از راه هوایی
در کشور افغانستان خط راه آهن وجود ندارد و به واسطه‌ی جنگ هایی که در این کشور رخ داده، هنوز راه آهن در آن کشور توسعه نیافته و هر بار که برای ساخت آن اقدام می‌کنند متاسفانه مشکلاتی مانع از احداث راه آهن می‌شود. از مدتی قبل، ساخت یک شبکه راه آهن در این کشور آغاز شده اما این کار هنوز به پایان نرسیده است، در حال حاضر بیشتر اجناس از طریق پرواز مستقیم از ایران به افغانستان فرستاده می‌شود و مرز زمینی یا دریایی در این بین وجود ندارد.
با افغان‌ها کار کنید
این روزها به خیلی از کشورها صادرات و واردات داریم و هر کدام بازار مخصوص به خودشان را دارند. اما درباره‌ی بازار افغانستان توصیه‌ی ما این است که اگر تولید کننده هستید و شرایط کافی را دارید حتما به سراغ صادرات به این کشور بروید چون ما از نظر فرهنگی خیلی شبیه به یکدیگر هستیم و آنها هم مثل ما در بازار خرید و فروش، وفاداری برایشان خیلی مهم است ، خوشبختانه تا کنون در مبادلاتی که با این کشور انجام شده است، مشکل مالی برای کسی به وجود نیامده و امیدواریم که نیاید. همانطور که قبلا گفتم صادرات به افغانستان به کم دردسری ارسال کالا از یک شهر به شهر دیگر در کشور خودمان است.
منبع: همشهری سرنخ
ضمیمه کارستان
