محمد زهرهوند یکی از جوانان روستای شهید از توابع شهرستان خنداب با الگو گرفتن از اقتصاد مقاومتی توانسته است با فعالیت در زمینه پرورش قارچ گامی موثر در راستای اقتصاد مقاومی بردارد.این جوان با انگیزه با پشتکار و همت خود توانسته یک کارگاه تولید پرورش قارچ در محل سکونت خود ایجاد کرده و بخشی از نیاز شهرستان خود به محصول قارچ را تأمین کند.
اهمیت فعالیت کارآفرینان در جامعهای که با ریسک همراه است بر هیچ کس پوشیده نیست، یکی از این افراد «محمد زهرهوند» جوان ۳۱ ساله است که به عنوان یکی از کارآفرینان در تولید قارچ شناخته شده است.
ایده پرورش قارچ از کجا به ذهن شما رسید؟
مدتی بود بیکار بودم و درآمد کافی برای گذران امور زندگی نداشتم، همه جا سراغ کار رفتم و مدتی به کارهای مختلف مشغول بودم، اما هیچ کدام از کارها ثبات لازم را نداشتند و نمیتوانستم برای درآمد زندگی خود برنامهریزی کنم.
طی صحبت با یکی از دوستانم متوجه شدم بسیج سازندگی به افراد جویای کار در زمینه تولید تسهیلات پرداخت میکند، پس از پرس و جو و علاقهای که به کار کشاورزی داشتم، تصمیم گرفتم در امر تولید قارچ به فعالیت بپردازم.
تحقیقات لازم در این زمینه را آغاز و با شرکت در کلاسهای آموزشی جهاد کشاورزی و بسیج سازندگی آموزشهای لازم را فرا گرفتم.
چون تجربه کافی برای تولید قارچ در مقیاس انبوه را نداشتم، تصمیم گرفتم در ابتدای کار در فضای کوچکی دست به تولید بزنم، این بود که در سال ۹۳ بخشی از فضای منزل مسکونیمان که حدود ۶۰ متر بود را به عنوان سالن در نظر گرفتم و نسبت به آماده سازی آن به عنوان کارگاه تولید قارچ اقدام کردم.
بعد از اینکه سالن را نظر شرایط آماده کردم، از سازمان بسیج سازندگی درخواست وام کردم، که خوشبختانه در اسرع وقت با این تسهیلات موافقت و موفق شدم سرمایه اولیه مورد نیاز را فراهم کنم.
در فاز اول ۳۰ میلیون تومان از بسیج سازندگی تسهیلات دریافت کردم، چون مکان کارگاه از خودم بود، برای اجاره کارگاه نیاز به سرمایه چندانی نداشتم و توانستم با تسهیلاتی که دریافت کردم و سرمایه اندکی که داشتم مواد اولیه مورد نیاز اعم از قفسه، کمپوست و خاک و دستگاههای مورد نیاز را خریداری و به امر تولید بپردازم و خوشبختانه بعد از گذشت یک سال با پشتکار و تلاش کوشش فراوان توانستم سالن ۶۰ متری را با ساخت و ساز گسترش داده به چهار سالن صد متری توسعه دهم، به طوری که هم اکنون بخش عمدهای از محل سکونتم به کارگاه اختصاص پیدا کرده است.
هم اکنون تولید قارچ را در چه میزان فضا انجام میدهید؟
در حال حاضر در سه سالن به صورت دائم و در یک سالن به صورت موقت تولید صورت میگیرد، کل فضای سالن ۱۰۰ متر است، در هر سالن سه طبقه ۴۰۰ بلوکی به تولید قارچ اختصاص پیدا کرده که به زودی تعداد طبقات را به پنج طبقه ۷۰۰ بلوکی افزایش خواهم داد.
البته برای توسعه کار و افزایش فضای کارگاه ۳۰ میلیون تسهیلات دیگر از بانک درخواست کردم.
میزان تولید قارچ کارگاه چه میزان است؟
میزان تولید قارچ به صورت ثابت نیست و روزانه متغیر است، اما در کارگاه فعلی در هر دوره دو تن محصول برداشت میکنیم، به طور میانگین هر بلوک کمپوست ۵ تن محصول میدهد، قارچ در دوره ۶۰ روزه برداشت میشود.
در واقع کمپوست متشکل از موادی همچون کاه و کلش، کود مرغ و بذر گندم است که پس از ریشه زدن گندم و پوشیده شدن آن با خاک، یک شک دمایی به آن وارد شده و در نهایت قارچ تولید میشود.
اخیراً میزان استقبال خانوادهها از مصرف قارچ افزایش یافته و این محصول جایگاه خود را در سبد غذایی خانوادهها باز کرده است، که باید در زمینه مصرف فرهنگسازی بیشتری صورت گیرد.
برای چند نفر شغل ایجاد کردهاید؟
با توجه به میزان حقوق و دستمزد و وضعیت اقتصادی نامناسب مجبور به استفاده کمتر از نیروی کاری هستیم تا این کار برایم صرفه اقتصادی داشته باشد، با این حال برای ۵ نفر شغل ایجاد کردهام که سه نفر ثابت و دو نفر در زمان بارگیری و برداشت محصول با ما همکاری میکنند.
هزینه تولید برای کشت قارچ در مقایسه با سود آن چگونه است؟
اگر هزینههای کارگر، مواد اولیه و سایر هزینهها را کنار بگذاریم در هر دوره پرورش حدود ۲٫۵ میلیون سود کسب میکنیم.
در حال حاضر بازار فروش زیاد مناسب نیست، قیمت هر کیلو قارچ با توجه به وضعیت بازار در فصول مختلف متغییر است، به طور مثال در زمستان میزان مصرف بیشتر است و هر کیلو قارچ تا ۶ هزار تومان نیز به فروش میرسد، اما در فصل تابستان بین ۳ هزار و ۵۰۰ و تا ۴ هزار تومان است، البته به کیفیت محصول نیز بستگی دارد و هرچه از کیفیت بیشتری برخوردار باشد با قیمت بالاتری به فروش میرسد.
در حال حاضر هر کیلوگرم کمپوست با قیمت ۵۷۰ تومان خریداری میشود که با توجه به حجم ۶٫۵ تنی مورد نیاز رقم بالایی است، که اگر این میزان کاهش یابد، هزینههای تولید و در نتیجه قیمت نهایی محصول کاهش و به دنبال آن استقبال مردم افزایش مییابد.
در صورتی که هزینههای تولید کاهش یابد میتوانم نسبت به گسترش فضای تولید خود و همچنین ایجاد شغل بیشتر اقدام کنم که امیدواریم این مهم تحقق یابد.
کار پرورش قارچ با چه سختیهایی همراه است؟
کارگاه پرورش قارچ هیچ تفاوتی با پادگان نظامی ندارد، تولید قارچ تابع مقررات و نظم خاصی است که این نظم و انضباط بی شباهت به پادگانهای نظامی نیست.
بهداشت کارگاه پرورش قارچ همچون بهداشت اتاق عمل از اهمیت ویژه و بالایی برخوردار است و حتی از بیش از اتاق عمل رعایت بهداشت در این کارگاه باید مد نظر قرار گیرد.
محیط پرورش قارچ محیطی کاملاً بهداشتی و ایزوله است، قاعده و قواعد خاص خود را دارد، تولید با سختیهای خاص خود همراه است، اگر کوچکترین آلودگی به محیط کارگاه وارد شود کل محصول آفت زده و از بین میرود، به همین خاطر نگهداری از قارچ بسیار سخت است و به آموزشهای لازم و ویژهای نیاز دارد.
من روزانه حدود پنج ساعت از وقت خود را در محیط کارگاه سپری میکنم، از اینکه توانستهام ضمن اشتغال برای خود برای چهار نفر دیگر نیز اشتغال ایجاد کنم، احساس خوبی دارم و لذتی که از این کار میبرم را در هیچ شغل دیگری پیدا نخواهم کرد.
با چه مشکلاتی در امر تولید مواجه هستید؟
عدم حمایت از تولید کنندگان، نبود بازار مناسب برای فروش، عدم امکان بستهبندی و سخت بودن اخذ مجوز در این زمینه، وجود دلالها واسطهها که قارچ را با قیمت پایین از تولید کننده خریداری و چندین برابر قیمت به مشتریان میفروشند، نبود سرمایه لازم برای خریداری دستگاههای خشککن و… از مهمترین مشکلاتی است که با آن دست و پنجه نرم میکنیم.
تولید در شرایط فعلی کمی سخت است، اما کشور نیازمند تولیدکنندگانی است که علاوه بر ایجاد اشتغال مانع واردات هر کالایی شوند.
چه توصیهای به افراد جویای کار و علاقهمند به تولید قارچ دارید؟
برخی افراد بدون اطلاعات واقعی و شناخت دقیق از این محصول اقدام به ایجاد کارگاه پرورش قارچ و حتی دریافت تسهیلات بانکی میکنند که در نهایت نه تنها استفادهای نمیبرند، بلکه متضرر نیز میشوند.
برای تولید این محصول باید اطلاعات دقیق به دست آورد و از تجربههای دیگران نیز استفاده کرد تا بتوان به درستی اقدام به تولید کرد.
البته تولید قارچ به دقت زیادی نیاز دارد به ویژه تأمین رطوبت و شوک گرمایی آن اهمیت بسیاری دارد در غیر این صورت محصول رشد نخواهد کرد و برداشت آن به صرف نخواهد بود.
از سویی در کشور ما سود واقعی به دست تولیدکنندگان نمیرسد و برخی واسطهها بیشتر از تولیدکنندگان سود میبرند، البته نبود دلال و واسطه نیز به نوعی روند فروش محصول را با اخلال همراه میکند.
قارچ چه خاصیتهای دارد؟
قارچ منبع غنی از پتاسیم بوده و موجب کاهش فشار خون بالا و سکته مغزی میشود، همچنین این ماده در تقویت استخوانها، رفع خستگی پیشگیری از بروز سرطان پروستات نقش به سزایی دارد.
قارچ جایگزین خوبی برای مصرف گوشت قرمز به شمار میرود که با یک مقایسه ساده میتوان به صرفه اقتصادی آن پی برد، زیرا قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز چندین برابر قارچ است.
با توجه به پروتئین بسیار زیاد موجود در قارچ مصرف آن به همه افراد توصیه میشود از سویی با توجه به افزایش تعداد تولید کنندگان قارچ این روزها بهترین محصول با کمترین قیمت به دست مردم میرسد که این خود به نوعی به نفع مصرف کننده نهایی است.
افرادی نیز که تمایل به راهاندازی این کسب و کار را دارند باید در ابتدا تجربههای لازم را به دست آورند سپس به صورت عملی وارد آن شوند در غیر این صورت نتیجه مطلوبی به دست نخواهند آورد.
از مسئولان انتظار داریم نرخ سود تسهیلاتی را که در قالب طرح اقتصاد مقاومتی پرداخت میکنند، کاهش دهند، تا افرادی که در زمینههایی چون پرورش قارچ فعالیت دارند و سود چندانی از فروش نامنظم آن کسب میکنند، با مشکل در باز پرداخت مواجه نشوند.
منبع