کسب و کار با زیبای افسانه‌ای به نام طاووس

پولدارشو:

آیا می دانید پرورش طاووس می تواند به عنوان یک شغل ثروت آفرین باشد؟

همه چیز از وقتی شروع شد که یکی از خوانندگان نشریه، از ما خواست تا درباره پرورش طاووس بنویسیم و اینکه آیا اصلا این کار صرفه اقتصادی دارد یا فقط یک کاری تفننی است؟برای یافتن جواب این سئوال به سراغ رضا روحانی رفتیم، جوانی که یک مزرعه طاووس را اداره می‌کند، او بدون ترس از آنکه شگرد کارش لو برود و به قول معروف دست زیاد شود، درباره کسب و کارش برایمان توضیح داد. ممکن است خیلی ها وارد این کار بشوند اما شکست بخورند تنها آدم هایی موفق می‌شوند که بتوانند طبق میل این پرندگان مغرور رفتار کنند و فوت و فن کار را بلد باشند، فوت و فنی که رضا روحانی در این گزارش به راحتی در اختیارتان قرار می‌دهد.

از حیاط خانه تا مزرعه­ی پرورش طاووس

اگر عاشق پرندگان باشد پرورش آن­ها به خصوص طاووس برای­تان می­تواند یک شغل تمام وقت و جذاب باشد. شغلی که شما  با اندک تجهیزات و امکانات واردش می­شوید و به مرور زمان به ک پرورش دهنده­ی تمام عیار تبدیل می شوید، مثل آقا رضا روحانی که پرورش طاووس را از یک جفت شروع کرده اما این روزها مزرعه نسبتا بزرگی با طاووس­های رنگارنگ دارد.

آقا رضا می گوید که هر روزه تمام وقتش را در مزرعه ای می­‌گذراند که پر از موجودات زیبا از نژاد­های مختلف است:« کارم را از پرورش یک جفت قرقاول که در حیاط خانه­ایمان نگه می­داشتم شروع کردم. یک روز به این فکر افتادم که می‌­شود از راه پرورش قرقاول و طاووس کسب در آمد کرد. کم­کم کارم را توسعه دادم و وقتی تعداد حیوانات خانه زیاد شدند، تصمیم گرفتم زمینی را برای نگهداری و پرورش­شان تهیه کنم. زمینی که بعدها  به یک مزرعه­ی پرورش طاووس تبدیل شد.»

مونس طاووس ها باشید

طاووس‌­ها، نژاد­ها و رنگ و لعاب­‌های مختلفی دارند، سر وکار داشتن با این پرندگان زیبا ، اطلاعات خاص خودش را می­طلبد. مثلا شما در قدم اول باید بدانید یک مزرعه با چه امکاناتی می تواند لانه این پرندگان بشود:« یک مزرعه­ی پرورش طاووس، امکانات عجیب و غریبی نمی­خواهد. اگر در زمین­تان آب کافی و سالم برای این حیوانات فراهم باشد، لانه طاووس­های­تان را می­توانید همان جا بنا کنید. به شرطی که دور تا دور آن را کاملا بپوشانید تا پرندگان از این محیط بیرون نروند. بعد از آن، زمین­ را باید به قسمت‌های مختلف با اندازه­های سه متر در سه متر تقسیم بندی کنید و برای هر جفت طاووس، یک لانه سقف دار درست کنید.

حالا اگر می­خواهید بدانید یک زمین با چه اندازه و متراژی برای این کار مناسب است می­توانم بگویم زمین­تان باید به اندازه­ای باشد که علاوه بر جعبه­هایی که هر کدامش یک جفت طاووس در آنها جا می گیرد، محیطی برای گردش کردن و راه رفتن این حیوانات هم داشته باشد.

طاووس­‌ها نیاز به راه رفتن و جنب و جوش دارند و نمی­شود آن­ها را در یک محیط کوچک زندانی کرد. بنابراین اگر می­خواهید به اندازه­ی زمین فکر کنید باید در قدم اول تعداد پرندگانی که می­خواهید پرورش بدهید را مشخص کنید، متراژ زمین بیش از هر چیز به تعداد پرندگان شما بستگی دارد و هر چه این تعداد بیشتر باشد به همان نسبت هم زمین بیشتری مورد نیاز است مثلا ما برای ۳۵ جفت طاووس تقریبا ۵۰۰ متر مزرعه داریم.

درباره­ی آب و هوا وموقعیت مکانی مزرعه پرورش طاووس هم جالب است بدانید برای طاووس­ها فرقی نمی­کند که کجا زندگی کنند، در هر نقطه از کشورمان می­شود این حیوانات را پرورش داد به شرطی که بتوانید محیط را دل باز و باب میل­شان فراهم کنید.»

جفت اول ، خشت اول

بعد از آن که مزرعه پرورش پرنده با اندازه و امکانات لازم تهیه شد، نوبت به خرید پرنده ها می­رسد، سئوال این­جاست که برای شروع کار، پرنده های مولد را از کجا باید خرید:« طاووس، پرنده­ی ایرانی نیست،  برای همین بهتر است که شما یک جفت از هر نژادی که قصد پرورش آن را دارید از کشور­هایی که در زمینه پرورش این پرنده سابقه دارند وارد کنید. پس از آن، هر جفت از پرنده ها،  زاد و ولد می­کند و طاووس­های شما زیاد می­شود و دقیقا از همین زمان کسب و کار شما جان می­گیرد و گسترش پیدا می­کند.

البته وارد کردن طاووس­ها سختی­های خاص خودش را دارد چرا که هر نژاد را باید از یک کشور به صورت جداگانه وارد کنید. اما همیشه در هر کاری یک راه میان بر وجود دارد  و در پرورش طاووس  هم راه میانبر، وارد کردن طاووس از ترکیه است.»

پرطرفدارها را انتخاب کنید

در شغل پرورش طاووس، اگر به دنبال تشخیص طاووس خوب از بد هستید باید بگوییم که خوب و بد وجود ندارد و تنها چیزی که در انتخاب آن­ها اهمیت دارد نژاد این پرندگان است: « همه­ی طاووس ها خوب هستند اما بعضی از نژاد­ها در ایران طرفدار ندارند، در کشور ما، بهترین انواع طاووس­ها که خوب فروش می­روند نژاد سبز هندی، مصری، جاوا، برنز، شکلاتی، سفید و پایپ یا همان ابلق هستند.»

طاووس­‌های گیاه خوار

رسیدگی به طاووس ها، راه و رسم خاص خودش را دارد و باید دقت و وسواس مناسبی برای نگهداری از آنها به خرج داد و البته اطلاعات کافی هم درباره نگهداری از آنها باید جمع آوری کرد:« این پرندگان از نظر بیماری و واکسن­هایی که ماهانه باید به آن­ها تزریق شود شبیه سایر طیور و از جمله مرغ هستند و به همان بیماری­هایی دچار می­شوند که مرغ و خروس­ها به آن­ها مبتلا می­شوندو بنابراین اگر شیوه نگهداری از مرغ و خروس را بلد باشید از پس نگهداری از طاووس­ها هم بر خواهید آمد. اما بر خلاف طرز نگهداری­شان، خوراک­ طاووس­ها  زمین تا آسمان با  دیگر انواع پرندگان فرق دارد. این حیوانات سبزی خوار هستند و بیشتر شوید ، اسفناج و کاهو می­خورند که در میان این خوراک­ها، کاهو را بیشتر از همه دوست دارند و در خوردنش زیاده روی می­کنند. برای همین باید حواس­تان باشد که کاهو­ها را زیاد جلوی دست­شان نگذارید چرا که سیستم گوارشی­ این حیوان را دچار اختلال می­کند و برای­تان دردسر، درست­ می­شود.»

مشتری شناس‌ها موفق­‌ترند

بعد از آن که تمام مراحل گفته شده را با موفقیت طی کردید و توانستید از طاووس­ها در مزرعه­تان پذیرایی کنید نوبت به تلاش برای رونق گرفتن کسب و کار می­شود،  در این قسمت باید محتاط باشید و دست به عصا جلو بروید و به تدریج درباره بازار فروش اطلاعات کاملی را بدست بیاورید و مشتری­های­تان را پیدا کنید:« در کسب و کار پرورش طاووس، چیزی که بیشتر از همه اهمیت دارد پیدا کردن مشتری است.

« هرکسی که طاووس نمی­خرد، شما باید به سراغ کسانی که در باغ های خود از این پرنده نگهداری می‌کنند و علاقمند به نگهداری انواع خاص پرندگان هستند بروید یا آنکه مشتری‌های خود را  در بین طراحان لباس و علاقه‌مندان به پر این پرنده زیبا پیدا کنید.

در پرورش طاووس، از دو روش اصلی می­شود سود کرد که اولین و آسان­ترین آن­ها فروش طاووس بالغ به علاقمندان به نگهداری این پرنده  است. در حالت دوم جوجه­ی این پرندگان به کسانی که می­خواهند پرورش طاووس داشته باشند فروخته می­شود .

راه سوم

اما علاوه بر آن دو روش، از فروش پر این پرندگان هم سود خوبی به دست می­آید، هر کدام از پرهای این پرنده به قیمت حداقل دو هزار تومان به فروش می رسد که برای سود بردن از این روش باید به فصل پر ریزی طاووس­ها هم توجه کرد، طاووس­ها در آخرین روزهای نیمه اول سال پر ریزی می­کنند و برای زمستان آماده می­شوند، به این ترتیب این کار از شروع پاییز آغاز شده و تا شروع سال بعد ادامه می یابد .

پرهای طاووس، مشتریان خاص خودش را دارد،‌بیشتر مشتریان کسانی هستند که کارهای تزئینی انجام می­‌دهند .

یک ماهه مجوز بگیرید

قبل از اینکه بخواهیم کسب و کاری را راه اندازی کنیم باید به فکر گرفتن مجوزهای لازم هم باشیم،‌این مجوز به شما امکان می­دهد که شلغتان را به صورت رسمی و قانونی دنبال کنید، پرورش طاووس هم به عنوان یکی از پرندگان زینتی از این قاعده مستثنی نیست. به همین خاطر رضا روحانی را به چندین سال قبل می­بریم. زمانی که خودش را آماده کرده بود تا مجوز مزرعه پرورش طاووسش را از جهاد کشاورزی بگیرد.

«مجوز پر ورش طاووس به عنوان یک پرنده زینتی را باید از سازمان جهاد کشاورزی بگیرید ، این مرحله از کار چندان پیچیده نیست. اگر شرایط گفته شده مانند مکان مورد نظر، تجهیزات و نوع پرنده را برای پرورش طاووس داشته باشید در کمتر از یک ماه ، این مجوز برایتان صادر می‌شود اما اگر کارتان نقص داشته باشد، گرفتن این مجوز ممکن است خیلی بیشتر از این ها طول بکشد.»

جوجه­‌کشی به روش مصنوعی و طبیعی

طاووس با آنکه پرنده ای زینتی به حساب می آید اما روش جوجه کشی از آن با بسیاری از پرندگان زینتی مانند قناری، مرغ عشق، طوطی و … فرق دارد و از این لحاظ شباهت به پرندگانی مانند مرغ خانگی و بوقلمون دارد :« روش­‌های جوجه کشی طاووس مانند مرغ خانگی است یعنی می‌شود به  روش طبیعی و مصنوعی، جوجه کشی کرد، طاووس­ها در یک و نیم سالگی به بلوغ می‌­رسند و شروع به تخم گذاری می­کنند، تناسب بین نر و ماده هم به این صورت است که به ازای هر سه یا چهار طاووس ماده باید از یک طاووس نر نگهداری کرد.

در طبیعت ، هر طاووس ماده  معمولا در فصل بهار ۱۳ تخم می­گذارد و زمانی که متوجه شد دیگر بیشتر از این تعداد تخم را نمی تواند با بدن خود گرم کند، تخم­گذاری را متوقف می­کند و روی تخم ها می خوابد تا آنها را تبدیل به جوجه کند اما این روش چندان به صرفه نیست چون در هر سال تنها این تعداد جوجه از هر جفت طاووس می توان گرفت اما برای آنکه تا دو برابر این تعداد تخم به دست بیاید ،‌برای تخم­های طاووس دایه در نظر می‌گیریم. یعنی این تخم­ها را زیر قرقاو‌‌ل­ها یا بوقلمو‌ن­ها می­گذاریم تا طاووس­های­مان بیشتر تخم کنند، در این صورت دیگر نیازی نیست طاووس­ها روی تخم‌هایشان بخوابند و تخم­گذاری­شان متوقف شود چرا که بوقلمون­‌ها و قرقاول­ها این کار را انجام می­‌دهند.

روش مصنوعی بر ای جوجه‌کشی هم به این صورت است که با استفاده از دستگاه های جوجه کشی و با تنظیم مناسب درجه حرارت دستگاه می توان  بعد از ۲۸ روز ، جوجه­ها را تحویل گرفت، جوجه کشی از طاووس شبیه مرغ است با همان شرایط و دما، اما این روش برای جوجه طاووس­ها چندان متداول نیست و بیشتر از روش جوجه کشی با دایه استفاده می شود.»

در پرورش طاووس ، بیشترین سود از فروش جوجه طاووس ها به دست می‌آید که در این زمینه نژاد اهمیت بسیار زیادی دارد ،  نژاد جاوا در ایران بهترین فروش را دارد و پرورش دهندگان طاووس سعی می‌­کنند از این نژاد، جوجه‌­های بیشتری داشته باشند. هر جوجه جاوا به قیمت یک و نیم میلیون تومان فروخته می­‌شود و با بالا رفتن سن این جوجه‌­ها، به قیمت­شان افزوده می­‌شود.

جوجه طاووس­های ماده در هر نژادی در سن یک و نیم سالگی بالغ می­شوند و دم در می­آورند و در این شرایط به گران­ترین قیمت   فروخته می­شوند. اما برای نر­ها باید تا دو سالگی صبر کنیم تا پر­های­شان کامل شود: «در هر صورت، جوجه کشی در طاووس مهم­ترین قسمت کار محسوب می­شود و سود آن خیلی بیشتر از فروش پر و فروش طاووس بالغ است و این سود آن­قدری هست که شما هر سال بتوانید کسب و کار پرورش طاووس را با علاقه بیشتری دنبال کنید، ما طاووس‌­ها را برای کسب و کار نگه می­داریم بنابراین این جوجه­‌ها را زود به دست مشتری­هایش می­رسانیم. بیشترین مشتری­‌های جوجه طاووس‌­های ما هم ، علاقه مندان به نگهداری این حیوان و یا باغداران و پرورش دهندگان طاووسی هستند که شرایط مناسب برای جوجه کشی را ندارند.»

در پرورش طاووس باید یک قدم از دیگران جلو باشید تا به سوددهی برسید.

طاووس‌­های کمیاب جمع کنید

با استناد به صحبت­‌های آقای روحانی بازار کسب و کار پرورش طاووس، بازار خوبی است به شرط این­که، شما به خوبی مشتریانتان را بشناسید و بتوانید طاووس­های­تان را به آن­ها بفروشید. به عبارت بهتر شما به عنوان یک پرورش دهنده‌­ی طاووس باید هنر جذب علاقه­­‌مندان به این پرنده را داشته باشید و با پیدا کردن مشتریان ثابت، کارتان را گسترش بدهید: «وقتی شما مشتری­های­تان را پیدا می­کنید، کار تمام است. در این­جا برای این­که شما سود کنید، باز هم بحث نژاد­های طاووس مطرح می‌­شوند. قیمت طاووس­ها بر حسب نژاد از جفتی دو میلیون تومان شروع شده و و تا حدود دوازده میلیون تومان هم می رسد، هر چه آن نژادی که شما دارید خاص تر باشد و مزارع پرورش دهنده کمتری آن را داشته باشند ، شما می­توانید آن را به قیمت بالا­تری بفروشید. پس زمانی که وارد این حرفه می­شوید همیشه باید یک قدم از دیگران جلوتر باشید و  طاووس‌­هایی را وارد کنید که در کشور کمیاب­‌تر هستند.»

کلا چقدر می‌بریم؟

اگر  می­خواهید بدانید چه مقدار سود در این کسب و کار چشم انتظار شماست باید به جمع هزینه­های مزرعه­تان رجوع کنید، اما طبق برآورد اصولی، جمع هزینه­ی نگهداری از هر جفت پرنده، بدون در نظر گرفتن هزینه­ی اولیه برای خرید یا اجاره­ی زمین، ۲۵۰هزار تومان در سال در ­می­آید. با این حساب چه طاووس­های­تان را بفروشید، چه پر­های­شان را بفروشید معادله­‌ی پرورش را برده‌­اید به همین راحتی.»

منبع

گلسا سادات بحری  در همشهری سرنخ