زهرا رادمنش» بانوی کارآفرین هرمزگانی از کارش می گوید: از سال ها پیش به این حرفه علاقه داشتم .در دورانی که مشغول تدریس بودم ، وقتی دانش آموزان را به کوهپیمایی و اردو می بردم ،آنها را با گیاهان دارویی آشنا می کردم .
در سفرهایی که به شهرهای مختلف کشور داشتم یکی از برنامه هایم بازدید از کارگاه های تولید گیاهان دارویی وآشنایی با نحوه تولید عرقیات بود.می گوید: از ده سال پیش کارم را به صورت تفریحی با دیگ های سنتی آغاز کردم .
تولید صنعتی
وی ادامه می دهد: یک سال بعد در کنار دیگ سنتی ، باتهیه دیگ صنعتی ، کارم را به صورت جدی تر دنبال کردم.او با بیان اینکه برای آغاز کاربه مانند دیگر مشاغل سختی زیادی کشیده، ادامه می دهد:
در ابتدا مسولان با ارایه این طرح و راه اندازی کارگاه تولید عرقیات گیاهی در منطقه فین به دلیل آنچه نداشتن صرفه اقتصادی می دانستند، مخالف بودند اما سماجت وپافشاری من ، آنها را متقاعد کرد و موفق به دریافت مجوزهای لازم برای راه اندازی این کارگاه شدم ، کارسختی بود اما هرگز ناامیدنشدم.
این بانوی کارآفرین هرمزگان که تلاش می کند تا نام استان هرمزگان را در کنار نام استان های تولید کننده عرقیات گیاهی قرار دهد از وا کنش مردم میگوید:
درابتدای کارم ، مردم استان هرمزگان و حتی سا کنان شهرهای خار ج استان با تردید به عرقیات تولیدی این کارگان نگاه می کردند .
تصور می کردند که گیاهان دارویی کاشت شده در هرمزگان ، کیفیت لازم را برای تبدیل به عرقیات ندارند، اما کارشناسان منابع طبیعی معتقدند که گیاهان جنوب به ویژه هرمزگان به علت آفتاب زدگی و داشتن برگ های غلیظ دارای ارزش دارویی بالایی هستند.
عرقیات گیاهی
به جرات می توانم بگویم که عرقیات تولیدی با گیاهان کشت شده در هرمزگان ازبهترین عرقیات ایران به شمار می رود.
این بانوی فرهنگی که برای تعدادی از جوانان و مردم روستایی شغل ایجادکرده در این خصوص می گوید: درابتدا کارگاه را به صورت خانوادگی راه اندازی کردیم اماامروز ۳۵نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم در این کارگاه مشغول کار هستند در بین آنها زنان سرپرست خانواده نیز دیده می شود.
از اینکه با راه اندازی این کارگاه توانستهام برای تعدادی از جوانان و مردم منطقه شغل ایجادکنم به طوری که در بهبود معیشت خانواده ها موثر باشد احساس رضایت و آرامش می کنم.او در پاسخ به این پرسش صبح ساحل که چه
گیاهانی در فین کشت می شود و میزان تولیدات این کارگاه چقدراست، می گوید: گیاهانی چون نعناع ، پونه ، کاسنی و زنیان می کاریم . بهارنارنج ، گل محمدی و ….را از خار ج هرمزگان تهیه می کنم.
گیاه کلپوره و … را از روستاییان همین منطقه می خرم. او تولیدات این کارگاه را براساس سفارش مشتری و متغییر می داند.در فصل بهارو تابستان روزانه ۲۷۰لیتر وماهیانه ۱۵۰۰لیتر انواع عرقیات تولید می کنیم.در کل ۲۷نوع عرق گیاهی در این کارگاه تولید می شود.
صد در صد گیاهی
او محصولات تولیدی این کارگاه را خالص و صدرصد گیاهی می داند و می گوید: محصولات این کارگاه در شهرهای مختلف استان هرمزگان ، استان کرمان و حتی در تهران نیز مشتریان خاص خودرا دارد.
رادمنش همچنین در دوره های مختلف، آموزش بانوان روستایی را برعهده داشته است. انوی کارآفرین و نخستین تولیدکننده عرقیات گیاهی در استان هرمزگان ، کرونا را عامل کاهش درآمد خودمی داند: باشیوع ویروس کرونا فروش و سفارشات ما کم تر شده که به درآمد ما لطمه وارد کرده است.
صادرات گیاهان دارویی هرمزگان به خارج کشور
از سویی دیگر سیدمحمدنورموسوی سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان هم دراین خصوص می گوید :سالانه حدود ۲۰۰تن آویشن و آنغوزه از مراتع ورویشگاههای استان برداشت می شود که حدود۵۰گونه از این گیاهان ارزش اقتصادی دارند .
که مهمترین آنان بادام ، کنار، آنغوزه ، آویشن تلخ ، بنه ، کسور ، زیره سیاه ، خارشتر ، مورخوش ، مورتلخ را می توان نام برد.
وی در پاسخ به این پرسش صبح ساحل که چه میزان از این گیاهان در داخل کشورمصرف می شود و چقدر به خار ج از کشور صادر می گردد، چنین می گوید : گیاهان دارویی برداشت شده پس از ارسال به استان های فارس ، اصفهان و تهران فرآوری و بسته بندی شده و به خار ج از کشور صادرمی گردد .
وی اضافه می کند :حدود یکصد تن ازمحصولات آویشن و آنغوزه به خار ج از کشور صادرمی شود.
وی نقش منابع طبیعی در تولید ، برداشت و صادرات گیاهان دارویی را موثر می داند :در سال گذشته با توجه به بارندگی های مناسب و همچنین انجام عملیات احیای مراتع و مشارکت خوب جوامع محلی و شرکتهای تعاونی در حفاظت از رویشگاهها بستری مناسب برای احیاء و توسعه عرصه های طبیعی ورویشگاههای گیاهان دارویی صورت گرفته
که باعث رونق تولید در مراتع شده درحوزه صادرات بخشی از این گیاهان دارویی پس از فرآوری به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می گردد در سال جدید با توجه به تعهدات احیا توسط بهره برداران در مراتع استان میزان ۱۳۰۰هکتار عملیات احیا صورت میگیرد.
شاه کلید رونق گیاهان دارویی
وی معتقد است: تعاونی های روستایی شاه کلید رونق تولید گیاهان دارویی ، عرق گیری ، اسانس گیری هستند.
در سنوات گذشته میزان پنج دستگاه اسانس گیری گیاهان دارویی به مرتعداران و تعاونی های روستایی شهرستان بندرعباس ، حاجی آباد و میناب وا گذار شده است که عرق آویشن ، درمنه مورتلخ ، کاسنی ، خارشتر ، زیره سیاه ، پونه و شوید کوهی درمناطق فین ، سیخوران هما گ و میناب اسانس گیری شده به تولید انبوه رسیده است .
در حال حاضر ۵۴ تشکل زیر مجموعه صندوق حمایت از توسعه منابع طبیعی استان هرمزگان وجود دارد .
به گفته وی بیشترین گیاهان دارویی همچون آویشن ، آنغوزه، بنه، بادام، کسور، مورتلخ، مورخوش، کلپوره،خارشتر، گیشدر، زیره سیاه، پونه، شوید کوهی،چای ترش در شهرستانهای بندرعباس، میناب، رودان،بشا گرد، بستک و حاجی آباد می روید.
وی در پایان تا کید می کند: مردم به این نکته توجه داشته باشند که برداشت گیاهان دارویی منوط به انجام عملیات اصلاحی و احیایی در مراتع می باشد و برداشت بدون مجوز قانونی در عرصه های منابع طبیعی ومراتع ممنوع است.
