پولدارشو
گزارش: خاطره علینسب
این مرد یکی از لطیف ترین شغل های دنیا را دارد. او سال ها است سر و کارش باکرم ابریشم است. تخم های کرم ابریشم را پرورش می دهد تا پیله دور خود ببندند و بعد که شفیره ای شدند آنها را خشک می کند و به کسانی می فروشد که نخ ابریشم می ریسند، .اگر شما هم مایل هستید بدانید او از این راه چقدر پول در میآورد با ما همراه باشید .
شفیره برای نخ شدن
کاظم نگین راز، ۴۵ روز در طول سال را کنار تخم های کرم ابریشم سپری می کند تا تخم ها کرم شوند و کرم ها شفیره شوند و سپس در زمان مناسب، پیله ها را یکی پس از دیگری جمع آوری می کند تا کرم ها ابریشم نشوند چون به محض اینکه کرم ها پروانه شوند، شفیره را سوراخ می کنند و به بیرون از پیله می آیند و اینجا است که شفیره ها دیگر به درد آقای نوغاندار نمی خورد چون شفیره سوراخ شده به درد نخ شدن نمی خورد .
……………….
قدم اول، یک باغ توت
شغل نوغانداری یکی از شغل هایی است که اصولا از پدر به پسر ارث می رسد، .برای نوغاندار شدن و پول در آوردن از شغل آقای کاظم نگین راز ، باید دل از تهران و شهر های بزرگ کند و پوتین های آهنی پوشید و به روستاها و یا شهر های خوش آب وهوای کشور رفت و یک باغ توت خرید.
حداقل ۵۰۰ متر
کاظم نگین راز درباره باغ توت می گوید :« برای شروع این کار باید اول یک باغ توت داشت مساحت این باغ ارتباط مستقیمی با پرورش کرم ابریشم دارد برای مثال اگر می خواهید این کار را شروع کنید باید در ابتدا ۵۰۰ متر باغ درخت توت داشته باشید تا یک جعبه تخم کرم ابریشم را بتوانید در آنجا پرورش دهید باز هم توصیه می کنم باغی که در نظر می گیرید باید پر از درخت توت باشد تا کرم ها بتوانند از برگ ها تغذیه کنند.»
شش ماه کار ، شش ماه استراحت
اگر می خواهید از این راه پول در بیاورید باید بدانید که شش ماه اول سال وقت سر خاراندن ندارید و باید سخت کار کنید ولی شش ماه دوم سال هیچ کاری ندارید باید برای خودتان دنبال شغل دیگری بگردید چون بازار نوغانداری کساد است و حتی یک هزار تومانی هم از این راه به جیب نوغان دار نمی رود.
معرفی به اداره نوغان
برای اشتغال در این کار باید اول به اداره نوغان داری – در جهاد کشاورزی- بروید و برگه های اداری را پر کنید تا این اداره شما را به عنوان نوغاندار بشناسد چون سر و کار شما با این اداره است و برای خرید تخم ها و فروش پیله ها باید به این اداره مراجعه کنید .
کاظم نگین راز می گوید:« کار سختی نیست شما به جهاد کشاورزی محل سکونتتان می روید و می گویید که تمایل دارید برای اداره نوغان، کرم پروش دهید، آنها چند برگه که اطلاعات از شما می خواهد رادر اختیارتان می گذارند آنها را پر می کنید حالا دیگر اداره نوغان ، شما را به عنوان نوغاندار آماده به کار می شناسد .»
هفته اول اردیبهشت
کار نوغاندارها از هفته اول اردیبهشت ماه شروع می شود .نگین راز ادامه می دهد :«پس از اینکه خوب به باغ توت رسیدیم تا سر سبز و پر بار شود در هفته اول اردیبهشت سری می زنیم به اداره نوغانداری شهر و از آنها می خواهیم تا بر حسب متراژ باغ و درختان توت به ما جعبه پر از تخم دهند.»
جعبهای کمتر از ده هزار تومان
نگین راز می گوید هر جعبه ای که اداره نوغانداری به نوغاندار می دهد حدود ۲۰ تا ۲۲ هزار تخم دارد .او سال پیش این جعبه را حدود هفت هزار و پانصد تومان از اداره نوغان خریداری کرده است و می گوید شاید در سال آینده قیمت هر جعبه تغییر کند .تغییر قیمت جعبه های تخم ابریشم به اداره نوغان بستگی دارد .
جعبه ها را بیمه کنید
او میگوید چند سالی است اداره نوغان مبلغی را هم برای بیمه شدن جعبه ها می گیرد و هر کسی که بخواهد می تواند جعبه های تخم کرم ابریشمی را که از اداره می گیرد بیمه کند .نگین راز می گوید حدود هزار تومان پول بیمه این جعبه ها است و بهتر است که نوغاندار جعبه خود را بیمه کند.
چرا تخم ها بیمه می شوند؟
تخم ها باید بیمه شوند چون در طول دوره پرورش کرم ممکن است نوغاندار به مشکلات زیادی بر بخورد از جمله آفت گرفتن تخم های کرم ابریشم .
این آفت باعث می شود کل تخم ها ، دیگر به بار ننشیند و از بین برود، اگرتخم ها آفت بزند نوغاندار، هم وقت و هم پولش را هدر داده است .
نگین راز ادامه می دهد: «تنها موردی که می تواند باعث شود، نوغاندار ورشکسته شود، آفت گرفتن تخمها و یا تلفات دادن کرمها است پس بهتر است تخم ها بیمه شوند که اگر نوغاندار دچار مشکل شد بتواند کمتر ضرر ببیند .بیمه کردن تخم ها به گونه ای در نظر گرفتن حوادث این کار است .
تخم مرغوب بخر تا ورشکسته نشوی
برای جلوگیری از آفت زدگی تخم ها و یا تلفات دادن ، نوغاندار باید تخم های مرغوب بخرد که شناخت این تخمها احتیاج به زمان و تجربه دارد و نمی توان به صورت کتبی و یا شفاهی گفت که چه تخمی خوب است و چه تخمی مرغوب نیست فقط می توان گفت اصولا نباید از جایی به جز اداره نوغان ، تخم خرید .
این روزها نوغاندارهای قدیمی و پر سابقه به کارشناسان اداره نوغان بیشتر از دیگر تاجرانی که خودشان به سراغ نوغاندار می آیند و به صورت خصوصی اینکار را پیگیری می کنند اطمینان دارند .
ساخت اتاقک
پس از مرحله خرید جعبه، نوغاندار با نگهداری درست از این کرم های سبز کوچک کمک می کند تا آنها به کرم و بعد به شفیره تبدیل شوند و دور خودشان پیله ببندند اما همه چیز در این چند جمله خلاصه نمی شود وظیفه اصلی یک نوغاندار حرفه ای در همین قسمت است
آقای نوغاندار تخم ها را می برد به باغ و در قسمتی از باغ که نه انسان رفت و آمد می کند و نه بوی غذا و پخت و پز می آید برایشان یک اتاقک درست می کند، مساحت اتاقک بنا به تعداد تخم ها در نظر گرفته می شود .
تخم هایی که کرم می شوند
پس از ساخت اتاقک، تخم ها در اتاق قرار داده می شوند ، هوای اتاق نه باید گرم باشد و نه سرد، بلکه معتدل باشد و مرطوب .هوای خشک، تخم ها را تلف می کند ، پس ازاینکه ۱۳ روز از حضور تخم ها، دراتاق پرورش کرم گذشت، آنها به کرم های سبز ابریشم تبدیل می شوند وسپس ۱۵ روز دیگر باید صبر کرد تا کرم ها به یک خواب عمیق بروند و بالغ شوند.اما باید برای این کرم ها تخت خواب هایی ساخت تا کرم های سبز ابریشم بتوانند راحت برای خودشان شروع به تغذیه کنند .به همین خاطر نوغاندار شروع می کنند به ساخت تلمبارهایی که شبیه تخت خواب هایی برای کرم هایی است که می خواهند برگ توت بخورند و برای خودشان چاق و چله شوند .
نگین راز ادامه میدهد :« اتاقی که درآن، کرم های ابریشم را نگه می داریم “تلمبار” نام دارد. ما چوب هایی را برای تخت خواب های آنها می سازیم که این چوب ها از یکدیگر و از زمین ۵۰ سانتی متر فاصله دارند.این تخت خواب ها یا همان تلمبارها که برگ های توت روی آن قرار گرفته شرایط خوبی را برای تغذیه کرم ها فراهم می کند.»
انتقال به باغ توت
حالا دیگر زمان این است که نوغاندار،کرم ها را برای تغذیه به باغ های توت منتقل کند. آن هم به این خاطر که کرم ها اشتهای بیشتری پیدا می کنند و باید در باغ از برگ های توت بیشتری تغذیه کنند.«پس از مدتی اشتهای کرم ها بیشتر می شود و دیگر این امکان وجود ندارد که برای صدها کرم، هر روز یک وانت برگ توت بچینم و به اتاق مخصوص نگهداری از آنها ببرم. به همین خاطر ،کرم ها را در سبدهای مخصوص می گذاریم و به باغ می بریم».
اتاقی در باغ
البته کرم ها در باغ رها نمی شوند، بلکه در باغ هم یک اتاق ۱۲ متری تاریک وجود دارد که کرم ها به آنجا برده می شوند تا هم نگین راز از هزینه های رفت و آمد و بردن برگ از باغ به اتاق پرورش کرم ها راحت شود و هم کرم ها در آب و هوای مناسب باغ به پیله شدنشان ادامه بدهند.« اگر کرم ها در باغ رها شوند هم از دست می روند و هم بار درخت ها را تمام می کنند.ما تا آخرین لحظه باید حواسمان به کرم ها باشد و به آنها رسیدگی کنیم ».
پس از ۴۵ روز
این کرم ها به مدت ۲۵ روز هم در تلمبار باغ درخت توت می مانند، حالا دیگر از زمان تخم بودن آنها ۳۵ تا ۴۵ روز گذشته و زمان حساس شفیره شدن از راه رسیده است .وقتی این موجودات به صورت شفیره درمی آیند، دیگر شبیه کرم نیستند بلکه شبیه لوبیاهایی هستند که به آنها آب خورده و باد کرده اند.از اینجا به بعد هم هفت روز طول میکشد تا این شفیره های لوبیایی شکل به دور خود پیله ببندند و بعد از آن است که آقا کاظم سبدهای مخصوص پیله را بر می دارد تا شفیره های زنده ای که به دور خودشان پیله تنیده اند را با دست در سبد ها جمع کند بعد هم به اداره نوغان تحویل دهد و مزدش را بگیرد.
« از اردیبهشت تا خرداد ماه طول می کشد تا محصول من به بار بنشیند .اردیبهشت ماه امسال که من ده جعبه تخم کرم ابریشم خریدم توانستم حدود ۲۸۰ کیلو پیله جمع کنم. اداره نوغان هم حدود ۶ میلیون تومان بابت این ۲۸۰ کیلو به من پرداخت کرد.»
او یک نوغاندار موفق است
هر کاری سختیهای خودش را دارد، آقا کاظم هم مجبور است که در شش ماه از سال کار کند و شش ماه دیگر کشاورزی اما این را مشکل نمی داند بلکه تلف شدن کرم ها مهمترین مشکل او است .سال ۹۱، نیمی از کرم های او درست زمانی که فقط چند روز تا پیله شدنشان مانده بود تلف شدند و او فقط مبلغ خیلی کمی بابت این خسارت از بیمه دریافت کرد . همچنین او به دلیل گرما ، شاهد پروانه شدن خیلی از پیله ها بود که این مورد هم مجبورش کرد که پیله های سوراخ شده را داخل کیسه زباله بگذارد و به دور بیندازد .«از طرفی درختان توت هم برای بار دادن جهت تغذیه کرم های ابریشم به کود خوب و آب و هوای مناسبی نیاز دارد. هر نوغان داری باید برای خودش یک باغ پر از درخت توت داشته باشد و کود دادن و رسیدگی به این درختان هم کار خود نوغان دار است» اما با تمام این مشکلات آقا کاظم ترجیح می دهد شش ماه اول سال، شغل آبا و اجدادی اش را انجام دهد و نیمه دوم سال هم کشاورزی کند تا این شغل در ایران ریشه کن نشود .
او می گوید:« کشورهایی مانند ایتالیا، کره و ژاپن در این شغل متبحرانه عمل می کنند و من دوست ندارم که روزی کشور ایران مجبور شود برای تامین نخ ابریشم پیله مورد نیاز خود را تنها از این کشور ها وارد کند» .
منبع: ضمیمه کارستان
همشهری سرنخ